Funerair Lexicon

H.L.Kok (2002)

Gepubliceerd op 31-05-2017

Houten grafmonument

betekenis & definitie

Vanaf 1945 tot circa 1990 was het op bijna alle begraafplaatsen in Nederland verboden om houten grafmonumenten te plaatsen. Tegenwoordig zijn zij weer toegestaan. Als staande monumenten zijn zij ouder dan stenen monumenten.

Alleen al het feit dat de armen buiten en de rijken in de kerk werden begraven, zegt al dat men op de oude kerkhoven van vóór 1800 over het algemeen niet veel grafstenen kan verwachten. Een uitzondering zijn die begraafplaatsen, waar nooit in de kerk is begraven. Het beeld van een middeleeuws kerkhof toont ons een hobbelig, slecht onderhouden grafveld met slechts enkele houten grafplanken of kruisen. Pas toen de begraafplaatsen buiten de steden werden aangelegd en het verboden werd om in de kerk te begraven, kwamen er op de kerkhoven ook stenen monumenten voor de rijkere klasse. De arme moest het echter nog steeds doen met een houten plank. Houten grafplanken waren en zijn even groot en van dezelfde uitvoering als stenen monumenten. Staan er op een begraafplaats nog houten grafmonumenten, dan kan men er zonder meer er van uitgaan dat zij ouder zijn dan de stenen. Een door verrotting vervallen houten grafplank uit 1925 op de Algemene Begraafplaats 'Heetveld' te VollenhovenEen onderzoek (1980) bevestigde deze theorie. Op de Algemene Begraafplaats in Roden (Dr.) staan naast elkaar twee identieke grafmonumenten. Precies dezelfde grootte, vorm en uitvoering met een treurwilg. Het monument uit 1918 is van hout, het er naast staande uit 1939 is van hardsteen. Het vertelt tevens het familieverhaal dat, toen moeder (Antje Maris-Pater) in 1918 stierf, er geen geld was voor een stenen grafmonument. De financiële situatie had zich verbeterd, toen in 1939 vader (Hendrik Maris) stierf. Houten grafmonumenten of grafplanken verdwijnen echter snel. Hout dat meer dan vijftig jaar dag en nacht buiten staat verrot. Zij breken bij de grond af en worden dan op de vuilnishoop gegooid. Waren de oude monumenten van vuren- of eikenhout, de moderne monumenten zijn steviger van vorm en meestal gemaakt van hardhout. Ook de conserveringstechniek is verbeterd. zie ook: lijkbord. Houten grafmonument op de Algemene Begraafplaats van Vollenhove