het vermoorden van een werkgever door zijn arbeiders
Watrinade heeft het niet gehaald. Misschien was het te specialistisch. Hoeveel moet er gemoord worden om behoefte te laten ontstaan aan een verfijnder begrip in de voorraad massamoord, zelfmoord, roofmoord, volkerenmoord, vorstenmoord, vrouwenmoord, sluipmoord, vadermoord, kindermoord, huurmoord en lustmoord? Toch ontstond er in 1886 in Frankrijk een nieuw moordwoord dat in tenminste één Nederlands woordenboek werd opgenomen.
De Beer en Laurillard schrijven in 1899 in Woordenschat dat watrinade staat voor 'werkliedenopstand' en watriner voor 'het vermoorden van een werkgever door zijne arbeiders'. Beide begrippen ontstonden tijdens een staking in de mijnen van Decazeville die op 26 januari 1886 uitbrak.
De directeur van de mijn, de heer Watrin, weigerde de eisen van de stakers in te willigen en dit kwam hem duur te staan. 'De arbeiders vielen hem aan en een hunner verbrijzelde hem den schedel, waarop de overigen hem onder den voet haalden, den baard uitrukten, enz. Kort nadat eenige welgezinden hem naar het ziekenhuis hadden overgebracht, gaf [Watrin] den geest.'
Latere Nederlandse woordenboeken namen watrinade niet over en ook in de reguliere Franse woordenboeken komt het niet voor. Wel is het te vinden in het schitterende Parisismen. Alphabetisch gerangschikte verzameling der eigenaardige zegswijzen van het Parijsche argot van H.W.F. Bonte, omstreeks 1900 in Gouda gepubliceerd. 'Watrinade' krijgt hier de betekenis van 'vermoording van den patroon of van den meesterknecht'. Volgens Bonte werd dit begrip in Parijs algemeen gebruikt en wel in 'de taal van het mindere volk, der arbeiders, der bewoners van de voorsteden, maar ook van het eigenlijke plebs.'
Mogelijk komt het mede door Bonte dat dit nieuwe moordwoord nooit in het Nederlands is blijven hangen. Zijn 'Voorbericht' bevatte een nadrukkelijke waarschuwing: 'Het ligt in den aard der zaak, dat eene verzameling van woorden, die voor het grootste deel ontleend zijn aan de taal der dieven en moordenaars, der veile deernen en der laagste volksklassen, eene menigte vuile, cynische uitdrukkingen bevat.' En dus liet Bonte in dikke vette letters afdrukken: 'Dit boek is volstrekt niet bestemd voor de Fransch leerende jeugd'!
Watrinade heeft in Nederland nooit een kans gehad.
Enkele vergelijkbare begrippen: Jack de Ripper, volgens de Grote Koenen in de volkstaal een scheldwoord voor 'vuile moordenaar, gemene vrouwenbeul', naar de onbekend gebleven moordenaar die tussen augustus en november 1888 in London zes vrouwen vermoordde; Landru, 'vrouwenmoordenaar' en 'vrouwenbeul', naar de Franse moordenaar Henri-Désiré Landru [1869-1922]; en (to) burke, een Engels begrip voor smoren of vermoorden (later ook: in de doofpot stoppen), naar William Burke [1792-1829], een Ier die in 1827 samen met William Hare tussen de zestien en dertig mensen ombracht om hun lijken als snijmateriaal aan artsen te verkopen.
Vergelijk lynchen
