Op 7 maart 1999 meldde de Britse krant Sunday Times dat er voor de Britse markt een apparaat in aantocht was om vloeken van televisie te weren. Het ging om de zogenoemde TV Guardian, een uitvinding van de Amerikaan Rick Bray. Het apparaat maakt gebruik van de ondertiteling voor doven en slechthorenden op teletekst. De ondertiteling loopt iets voor op het geluid op televisie. Bray zette er een filter tussen met een ingebouwd woordenboek. Komen er in de ondertiteling ongewenste woorden voor, dan is op tv een piepje te horen of een minder aanstootgevende uitdrukking. Zo verandert de TV Guardian de woorden ‘You bring home the goddamned zoo’ uit de film Mrs. Doubtfire door ‘You bring home the zoo’. En de ondertitel ‘It was nothing like that penis breath’ uit E.T. wordt veranderd in ‘It was nothing like that jerk breath.’
Nederlandse en Vlaamse kranten namen het bericht meteen de volgende dag over. De Vlaamse krant De Morgen vertaalde TV Guardian met vloekentrommel — een weinig adequate vertaling, die daarna nooit meer is aangetroffen. Het Algemeen Dagblad bedacht vloekdetector, Het Parool kwam met vloekdoos en het ANP probeerde het eerst met anti-krachttermapparaat en vervolgens met anti-vloekapparaaat. De Bond tegen het Vloeken koos voor anti-vloekkastje.
De naam vloekfilter viel voor het eerst op 9 maart, in de NRC, in de kop ‘SGP vraagt om vloekfilter voor tv’. De SGP vroeg dit aan staatssecretaris Van der Ploeg, omdat de partij van mening is dat grof taalgebruik een funeste invloed heeft op de publieke moraal in Nederland.
Van al die woorden is vloekfilter als enige een paar keer gebruikt. De kans dat dit woord het van de andere zal winnen is vrij groot, al was het maar omdat het zo duidelijk is. Bovendien sluit het aan bij reclamefilter (een woord dat in 1994 debuteerde) en bij pornofilter (uit 1997).
Het is echter zeer de vraag of er in Nederland ooit een vloekfilter zal komen. Zoals gezegd maakt het apparaat gebruik van de ondertiteling op teletekst. Nu zijn de omroepen in de Verenigde Staten sinds 1997 verplicht om 95 procent van de nieuwe programma’s en 75 procent van de oude programma’s te ondertitelen. In Nederland ligt dat percentage veel lager, mede omdat de commerciële omroepen de boot altijd hebben afgehouden.
Vergelijk antifilterorganisatie en internetlichtkrant.
