Voorzover bekend hebben de dramatisch verlopen presidentsverkiezingen in de Verenigde Staten slechts twee nieuwe Nederlandse woorden opgeleverd: ponsstemkaart en vlinderbiljet. Beide debuteerden in NRC Handelsblad. Het gebruik van ponsstemkaart bleef beperkt tot die krant, maar vlinderbiljet werd door velen overgenomen. Zoals bekend gaat het om een vlindervormig formulier – de Engelse naam is Butterfly Ballot – dat zo onduidelijk is vormgegeven dat veel kiezers het verkeerd invulden, waardoor hun stem ongeldig werd.
Het biljet was ontworpen door Theresa LePore, een Democratische functionaris van Palm Beach County. Op 10 november 2000 schreef NRC Handelsblad, onder de kop ‘Vlinderbiljet ontketent slag om kiesmannen’:
Om er voor te zorgen dat de letters op het formulier niet te klein zouden worden ontwierp LePore het ‘vlinderbiljet’, met links en rechts pagina’s met de namen van de kandidaten en in het midden de rondjes waar de kiezers een gaatje konden prikken. Hier beging zij een blunder: volgens de regels van de staat Florida moeten de eerste twee kandidaten die van de grootste partijen zijn. Op de linker pagina klopte dat: eerst de namen van Bush en Cheney en vervolgens die van het duo Gore/Lieberman. Maar op de rechterzijde staat de naam van Reformparty kandidaat Buchanan tússen die van Bush en Gore aan de linkerzijde. En: het tweede cirkeltje op het formulier is niet dat van Gore maar van Buchanan. Het gevolg was dat bijna 20.000 kiezers per ongeluk Buchanan prikten, hun fout inzagen, een tweede keer prikten en zo hun biljet ongeldig maakten.
Het formulier maakte LePore, die onmiddellijk de bijnaam Madame Butterfly kreeg, op slag wereldberoemd. Computerfabrikant Apple plaatste meteen een paginagrote advertentie waarop het omstreden biljet werd afgebeeld, met daaronder de slogan ‘onderschat nooit de kracht van design’. Plus de tekst: ‘Een goede vormgeving is geen luxe. Wij maken al instrumenten voor grafische ontwerpers sinds president Carter in het Witte Huis zat.’
Het vlinderbiljet haalde verschillende keren de koppen van Nederlandse kranten. Zo meldde de Volkskrant ‘Nature: “vlinderbiljet is uiterst verwarrend”‘ en Trouw kopte ‘“Vlinderbiljet” zorgt inderdaad voor fouten’. Een en ander zou blijken uit een onderzoekje van de Canadese psycholoog Robert Sinclair. Maar volgens Het Parool deugde dat onderzoek van geen kanten. Hoe dan ook kregen boze kiezers die eisten dat de vlinderbiljetten ongeldig werden verklaard en dat zij opnieuw mochten stemmen, bij de rechters geen voet aan de grond.
Kaartleesmachine dat eveneens tijdens de verkiezing opgang maakte, is niet kakelvers, maar dateert van 1998.
