Ewoud Sanders woordenboeken

Ewoud Sanders (2019)

Gepubliceerd op 26-02-2018

vanessa

betekenis & definitie

geslacht van vlinders

Het vlindergeslacht vanessa, waartoe onder meer de schoenlapper behoort, werd in de tweede helft van de 18de eeuw voor het eerst beschreven door de Deense insektenkundige J.C. Fabricius. Fabricius noemde de dagvlinders waarschijnlijk zo naar Vanessa - de koosnaam van Esther Vanhomrigh, het liefje van de Engelse schrijver Jonathan Swift [1667-1745].

Esther Vanhomrigh werd op 14 februari 1689 of 1690 in Londen geboren. Haar moeder was weduwe van een Nederlandse koopman en Swift kwam vaak bij haar over de vloer. Er bloeide iets op tussen de 41-jarige Swift en de achttienjarige Esther en in 1713, nadat Swift was benoemd tot deken, schreef hij voor haar het gedicht 'Cadenus and Vanessa'. Cadenus was een anagram van decanus, ofwel deken, en in Vanessa combineerde Swift 'Van'(homrigh) met Essa, de troetelnaam van Esther.

Swift nam in het gedicht geen blad voor de mond. Hij zag Esther als een veelbelovende pupil. Maar 'She wished her Tutor were her Lover' en dit bracht Swift flink in verlegenheid.

Swift had daar een goede reden voor, want aangenomen wordt dat hij toen al in het geheim was getrouwd met Esther Johnson, beter bekend als Stella. Swift hield zijn relatie met Stella echter zijn leven lang zorgvuldig verborgen.

Esther Vanhomrigh wist dus niet beter of ze had een kansje het hart van de schrijver te veroveren en zij werd 'his devoted slave', aldus de biograaf van Swift. In haar brieven beklaagde ze zich over zijn 'killing words', maar ze blijft van hem houden, zelfs als hij haar stimuleert om op het huwelijksaanzoek van een andere man in te gaan.

In het voorjaar van 1723 houdt Vanessa het niet meer uit. Ze schrijft Stella om te vragen of ze inderdaad met Swift getrouwd is. Swift zoekt Vanessa op, gooit de brief woedend op de grond en vertrekt zonder een woord te zeggen.

Esther Vanhomrigh komt de schok nooit te boven. Op 1 mei 1723 schrapt ze Swift uit haar testament en in de herfst van 1723 sterft ze van verdriet.

Het gedicht 'Cadenus and Vanessa' werd op Vanessa's verzoek na haar dood uitgegeven. Het verscheen in 1726 en toen een criticus schreef dat Vanessa een bijzondere vrouw geweest moest zijn om tot inspiratie te dienen voor zo'n prachtig gedicht, reageerde een ander dat Swift ook over een bezemsteel fraai had kunnen schrijven.