( ±1750, uit het Spaans) donkerbruine Spaanse dessertwijn
Málaga ligt in het zuiden van Spanje aan de Costa del Sol. Ten westen en ten noorden wordt de stad beschut door hoge bergen. Op de hellingen daarvan groeien olijven, amandelen, citroenen en druiven. Malaga werd door de Feniciërs gesticht. De naam is afgeleid van het Fenicisch malha, dat 'zout' betekent; hier werd vis gezouten.
De wijnproduktie in Málaga moet al in de oudheid zijn begonnen. Er zijn restanten gevonden van een Romeinse wijnkelder en ook de Moren, die de stad in de 8ste eeuw innamen, maakten er wijn. Ze noemden die xarab almalaqui, 'Malagasiroop', waarschijnlijk om het alcoholische karakter ervan te verdoezelen - islamieten mogen immers geen alcohol drinken.
In 1487 werden de Moren uit Málaga verdreven. Datzelfde jaar verenigden de wijnboeren zich in een broederschap, de 'Hermandad de los Vifieros de Málaga'. Zij bewaakten de kwaliteit van de wijn en controleerden de export ervan.
De wijn die wij kennen als malaga wordt bereid uit twee soorten druiven: de muskadel en de Pedro Ximénes (die in de 16de eeuw door een zekere Peter Simons uit de Rijnstreek naar Spanje zou zijn gebracht). Daarbij worden druiven gebruikt die aan de wijnstok bijna tot rozijnen zijn ingedroogd. Het resultaat is een geurige, zoete donkerbruine wijn met een enigszins karamelachtige smaak. In de 17de eeuw won de uitvoer van malagawijn voor het eerst aan betekenis. Jaarlijks werden er ruim 15.000 vaten uitgevoerd. In 1791 bood de Spaanse ambassadeur in Moskou keizerin Catharina enkele kisten met malagawijn aan. Die viel zo bij haar in de smaak dat zij toestemming gaf om malaga voortaan zonder tol in te voeren in Rusland. Aan het eind van de 18de eeuw exporteerde Malaga wereldwijd enorme hoeveelheden wijn, en daarnaast malagarozijnen en druiven. Het stak daarmee Barcelona naar de kroon als belangrijkste handelsstad in Spanje.
De tweede helft van de 19de eeuw bracht een ommekeer. In 1851 raakten de wijngaarden van Málaga aangetast door meeldauw en in 1876 door druifluis (Phylloxera; vgl. krent). Binnen een paar jaar waren vrijwel alle wijngaarden vernietigd. Veel wijnboeren emigreerden naar Zuid-Amerika. Málaga was nog steeds van deze klap aan het herstellen toen de stad tijdens de Spaanse Burgeroorlog grotendeels werd verwoest. In diezelfde periode raakte de zoete Spaanse dessertwijn uit de mode. Wel bleef men hoog opgeven van de versterkende werking ervan. Nog in 1974 raadde Wina Born malaga aan tegen bloedarmoede en 'geestelijke depressies'. En als slaapmutsje.
Engels Malaga (wine) (1608); Duits Malaga (1783); Frans malaga (1761).
De malaguefia is een melancholiek Zuidspaans danslied, dat in Málaga is ontstaan als variant op de fandango. De zangers en dansers worden gewoonlijk begeleid door gitaren en castagnetten, waarbij men vaak improviseert. In de kunstmuziek is de malaguefia onder meer toegepast door Rave!.
MALAGA: Nieuwenhuis Alg. wdb. kunsten en wetensch.' 4 (1824) 233; Nederlandsch Magazijn (1845) 73-74; Winkler Prins1 10 (1878) 330; WNT IX (1913) 137; Born Wijnlexicon (1978 4 ) 11 1; T. Lord Spectrum drankat/as (1979) 93; Deutsches Fremdwtb. 7 (1988) 268; H. Duijker Wine atlas of Spain (1992) 210-214; OED (19932).
