wegverharding
Omdat 'vele insektensoorten door gras en bomen worden aangetrokken', bepleitte Multatuli in de Max Havelaar de grasvelden te macadamiseren. De Engelse schrijver Thomas Bailey ging nog een stap verder: 'I should like to Macadamize the world/ The Road to Hell wants mending.'
De op 21 september 1756 in Ayr in Schotland geboren John Loudon McAdam bouwde al wegen toen hij nog op de lagere school zat. Niet alleen miniatuurweggetjes in de tuin van zijn ouders, maar ook een stuk straatweg tussen Maybole en Kirkoswald, het traject dat hij dagelijks naar school aflegde.
Nadat zijn vader was overleden, vertrok McAdam op veertienjarige leeftijd naar een oom in New York. Toen hij op zijn 27ste terugkeerde, was hij een bemiddeld man. Zijn belangstelling voor wegenbouw bloeide weer op en hij werd inspecteur der straatwegen.
Aan de wegen in Groot-Brittannië viel in die dagen veel te inspecteren. McAdam beschreef ze als 'onvast, ruw, kwetsbaar, vermoeiend en gevaarlijk om op te reizen, en erg kostbaar om te repareren'.
Om hierin verandering te brengen begon hij op eigen kosten te experimenteren. Hij kwam tot de conclusie dat wegen moesten worden verhard met behulp van verschillende lagen grof en fijn steenslag op een onderlaag van keien en breuksteen. Elke laag moest eerst door het verkeer worden 'vastgereden', voordat een nieuwe laag werd gestort. Bovendien was het noodzakelijk dat de weg iets hoger lag dan het omringende land en aan beide zijden van een afvoer werd voorzien.
McAdam verkondigde zijn ideeën met veel vuur. Zijn biograaf omschrijft hem als 'iemand met een Keltisch temperament, die geen blad voor de mond nam waar terughoudendheid vereist was, maar tegelijk warm en vriendelijk.'
In 1815 kreeg hij de kans om zijn opvattingen in praktijk te brengen. Hij werd belast met de zorg voor de wegen rond Bristol en legde een proefweg aan van 150 mijl. De resultaten beschreef hij in 1819 in A Practical Essay on the Scientific Repair and Preservation of Roads, een publikatie die hem landelijke bekendheid gaf.
Daarna ging het snel. Het Lagerhuis stelde een commissie in om McAdams werk te onderzoeken en tegen 1824 was zijn systeem van wegenbouw in Engeland algemeen geaccepteerd. Hij kreeg zonder moeite van het parlement wat Shrapnell (z.a.) omstreeks diezelfde tijd hardnekkig werd onthouden: een flinke vergoeding en het aanbod voor een adellijke titel. Dat laatste sloeg hij overigens af.
Nederland was al snel van de 'Mac-Adamsche of Schotsche straatwegen' op de hoogte, maar een naslagwerk uit 1838 beoordeelde ze als te kostbaar en 'nogtans weinig boven goede grindwegen te schatten, en bij onze klinkerwegen ver achterstaande'.
Elders in de wereld zag men dat anders en McAdam maakte nog mee dat macadamiseren in alle moderne talen een begrip werd. Hij stierf op 26 november 1836 in Moffat in Schotland, 81 jaar oud.
Een ongelukje in 1903 bij een ijzerfabriek in Derbyshire was aanleiding voor een belangrijke verbetering van zijn systeem. Een vat teer viel op een macadamweg en in plaats van het op te ruimen, mengden arbeiders de teer met gruis en smeerden het uit. Dit bracht opzichter E. Purnell Hooley op een idee dat leidde tot de firma die eerst TarMacadam heette en sinds 1905 Tarmac, een woord dat Van Dale haalde in de betekenis 'wegdek van gewalst en geteerd steenslag'. Omstreeks diezelfde tijd ontdekte de Nederlander Van Westrum het westrumiet, een teeremulsie die sindsdien wordt gebruikt om wegen stofvrij te maken.
