(1903, uit het Italiaans) soort blauwe kaas
Wie vanuit Milaan in oostelijke richting de oude hoofdweg naar Bergamo neemt, bereikt al na een kilometer of tien het stadje Gorgonzola, dat tegenwoordig zo'n 15.000 inwoners telt. Gorgonzola - dat zal duidelijk zijn - is de bakermat van de gelijknamige kaas. In de omgeving van Gorgonzola lagen vroeger rijke weidegronden.
In de herfst lieten herders op hun tocht van de Alpen naar de Povlakte hier hun koeien rusten. Van de melk van deze koei en werd een kaas gemaakt die stracchino werd genoemd, naar het Lombardische stracco, dat 'moe' betekent. Later sprak men van stracchino di Gorgonzola. Dit is nog steeds de officiële naam, maar in de spreektaal zegt men kortweg gorgonzola of zelfs zola. De kaasproduktie in Gorgonzola moet al in de 9de eeuw zijn begonnen. Aanvankelijk maakte men alleen in de herfst kaas, maar toen de belangstelling toenam, begon men dit ook 's winters te doen. Pas aan het eind van de 19de eeuw raakte gorgonzola internationaal bekend.
Gorgonzola is een romige kaas, die wordt gemaakt van verse, volle koeiemelk, meestal een mengsel van ochtend- en avondmelk De blauwe schimmel wordt veroorzaakt door de Penicillium roqueforti - dezelfde schimmel als in stilton (z.a.) en roquefort.
Al sinds het begin van deze eeuw wordt gorgonzola ook buiten Italië gemaakt, vooral in Engeland en Denemarken. In Gorgonzola zelf wordt tegenwoordig nauwelijks meer kaas gemaakt.
Engels Gorgonzola (1878); Duits Gorgonzola; Frans gorgonzola (1890).
gruyère Vivat's ency. 5 (1903) 3343; Wagenaar Ency. voedings- en genotmiddelen (1938) 161; Partridge Name into word (1949) 183; Sander Kaas (1968) 55-56; Larousse kaas ency.
(1978) 90-91; La Stella Dizionario storico di deonomastica (1984) 108; Petit Robert (1993 2 ) 1030; OED (1993 2 ).
