Ewoud Sanders woordenboeken

Ewoud Sanders (2019)

Gepubliceerd op 05-05-2018

Abessijn

betekenis & definitie

(1951, uit het Engels) huiskat van een bepaald slank, kortharig ras in wildkleur

Abessijnse katten hebben een lang en slank lichaam en een heel bijzondere vacht in goudbruine wildkleur. Wildkleur wil zeggen dat iedere haar twee of meer verschillende tinten heeft. Het resultaat is een prachtig zogeheten changeanteffect.

De Abessijnse kat is genoemd naar Abessinië (tegenwoordig Ethiopië) in Noordoost-Afrika. Of het ras daar werkelijk vandaan komt, is niet helemaal zeker. In het Westen zijn deze katten omstreeks 1870 voor het eerst gesignaleerd, en wel in Engeland. Hun verschijning wordt op twee manieren verklaard. Volgens de ene theorie is de Abessijn in Engeland gefokt, mogelijk door kruising met Egyptische katten. De naam Abessijn zou zijn gekozen bij wijze van associatie met het historische stamland van de huiskat, dat ten zuiden van Egypte moet worden gezocht. Maar volgens anderen is de Abessijnse kat omstreeks 1870 wel degelijk rechtstreeks uit Abessinië naar Engeland gebracht.

Deze poezenverplaatsing was - aldus de tweede verklaring - de spin-off van een internationaal conflict. In 1855 had een ambitieuze heerser in de streek Amhara in noordwestelijk Ethiopië zichzelf onder de naam Theodorus III uitgeroepen tot 'koning der koningen'. Halverwege de jaren zestig stond Theodorus op het toppunt van zijn macht. Hij knoopte diplomatieke betrekkingen aan met Engeland, maar na een voorspoedig begin werd in 1866 de Amhaars-Engelse verstandhouding lelijk verstoord. Theodorus zette toen namelijk enkele Britse afgezanten gevangen. Dat kon het Empire niet over zijn kant laten gaan. In 1868 trok een Engels expeditieleger van meer dan 30.000 man onder Sir Robert Napier van de Rode Zee naar de vesting Magdala, waar Theodorus zich had verschanst. Deze liet op het laatste moment de gevangenen vrij, maar dat baatte hem niet. Op 13 april 1868 namen de Britten Magdala zonder veel moeite in, en ze lieten er geen steen op de andere. Theodorus maakte tijdens de bestorming een eind aan zijn leven. Zijn zoon Alamayahu werd, overeenkomstig Theodorus' wens, meegenomen naar Engeland en in Rugby (z.a.) op school gedaan, waar hij al in 1879 zou overlijden.

In mei 1868 vertrokken de Engelse troepen weer uit Abessinië. Behalve de zoon van de koning der koningen reisden - nog steeds volgens deze tweede theorie - ook een paar inheemse katjes mee naar Engeland. De vakliteratuur meldt dat een van de eerste in Engeland gesignaleerde Abessijnen 'Zula' of 'Zoela' heette, een naam die in kringen van Abessijnse katten ook nu nog in zwang is. Een verklaring voor deze naam wordt niet gegeven. Toch vormt juist die een directe schakel met Abessinië. Zula was namelijk het plaatsje aan de Rode Zee waar de Britse troepen zich voor de thuisreis inscheepten, het laatste stukje Abessijnse grond dat die katten ooit hebben gezien.

Engels Abyssinian cat (1876); Frans abyssin (1948).

Vergelijk kartuizer, siamees

ABESSIJN: Ency. Brit" 1 (1910) 91-92 (Abyssinia) & 28 (1911) 1049 (Zula); M. Wright & S. Walters The book of the cal (Londen 1980) 76-77; OED (19932).