(1) Vrij van drugs, doping. Een vertaling van het Engelse ‘clean’, dat eerst in drugskringen gebruikelijk was maar nu ook in de sportwereld ingeburgerd raakt.
In alle andere sporten neemt men doping toch met een korrel zout? Dat zou best kunnen, al is het natuurlijk niet zo dat de atletiek als een van de ‘schoonste’ sporten bekendstaat.
HP/De Tijd, 27-08-99
(2) militair eufemisme voor conventioneel. Zo heeft men het over een ‘schone bom’ of een ‘schone oorlog’, waarbij geen gebruik wordt gemaakt van nucleaire, biologische of chemische wapens. De bom en de oorlog zijn dus enkel ‘schoon’ in vergelijking met de massavernietingswapens die in een nucleaire oorlog gebruikt worden. Een ‘schone bom’ heeft dus minder radioactieve neerslag (fall-out) dan een ‘vuile’. In Amerika wordt de neutronenbom evenwel een ‘clean bomb’ genoemd. Het gaat echter om een wapen met grote dodelijke stralingskracht die vrijwel geen ‘materiële’ schade aanricht. Het is veelzeggend dat dit woord in 1977 de prijs voor dubbelzinnigheid (doublespeak) gekregen heeft van de National Council of Teachers of English. Tijdens de oorlog om Kosovo in 1999 werd in de media gesproken over een ‘schone oorlog’. De NAVO wou onder geen enkel beding grondtroepen inzetten. Blijkbaar wilden de opperbevelhebbers en de Amerikaanse president enkel verantwoordelijkheid dragen voor een oorlog zonder gesneuvelden, een oorlog ‘met afstandsbediening’. Het gebruik van de eufemistische term ‘conventioneel’ in militaire kringen dateert uit de jaren vijftig. Het is een gezellig en banaal woord voor wapentuigen die slachtpartijen op grote schaal kunnen aanrichten.
De NAVO had gedacht net als in de oorlog tegen Irak weer een ‘schone’ oorlog te kunnen voeren. Dat was toen al een misvatting, nu is het dat weer. Of de aanvallen op de trein, de fabrieken en op het konvooi van vluchtenden onbedoeld waren of niet, dit soort excessen zijn nooit te vermijden bij de inzet van dergelijke massieve bombardementen.
Trouw, 20-04-99
Ruim driekwart van de Russische bevolking steunt het beleid van de ex-KGB ’er Poetin, die dagelijks zweert de van bomaanslagen verdachte Tsjetsjeense rebellen uit te roeien. ‘Het is de vraag hoelang Moskou deze schijn van een “schone oorlog” kan ophouden,’ aldus een waarnemer.
De Telegraaf, 22-10-99
Terwijl het Joegoslavische leger de ‘schone’ oorlog voerde in Kosovo, werden de paramilitairen belast met de ‘vuile’.
NRC Handelsblad, 20-11-99
