Woordenboek van Eufemismen

Marc de Coster (2004)

Gepubliceerd op 17-08-2018

apartheid

betekenis & definitie

Internationaal wellicht het bekendste Nederlandse woord. In Zuid-Afrika stond het voor een systeem van wetten, voor een beleid om blanken, zwarten en kleurlingen gescheiden te houden. In de praktijk kwam het erop neer dat een blanke minderheid alles te zeggen had.

De term werd in 1949 geïntroduceerd in het Afrikaans (door de toenmalige premier Daniël F. Malan) en was van oorsprong een eufemisme. Men onderscheidde de zogenaamde ‘kleine apartheid’ (pasjes, verboden toegangen enzovoort) en de ‘grote apartheid’ (de thuislanden* die door de blanke regering gecreëerd werden). Tegenwoordig wordt apartheid niet meer als eufemisme aangevoeld. In de Verenigde Staten sloeg de term nooit aan. Alternatieve benamingen waren: gescheiden* ontwikkeling en segregatie* . Met het aantreden van Frederik Willem de Klerk tot partijvoorzitter en president in 1989 werd het ANC geaccepteerd als onderhandelingspartner en de apartheid beetje bij beetje afgeschaft (althans formeel).

De Nationale Partij heeft gisteren het ANC ervan beschuldigd nu zelf apartheid in te voeren. Dat werd door de plaatsvervangend secretaris-generaal van het ANC, David Malatsi, ‘volkomen nonsens’ genoemd. Hij zei dat het standpunt van zijn partij is, dat Afrikaanse scholen geen studenten op basis van ras mogen weigeren.

De Telegraaf, 04-05-96

En wat moet er met Afrika? Je kunt ook niet meer voor de vuist weg zeggen: wij zijn tegen apartheid in Zuid-Afrika.

De Groene Amsterdammer, 29-09-99