Encyclopedie van Zeeland

Kon. Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen (1982)

Gepubliceerd op 24-11-2020

HOEDEKENSKERKE

betekenis & definitie

(Oidekinskercke, Oudekinskerke). Dorp binnen de nieuwe gemeente Borsele, Zuid-Beveland; 653 inw. (1980); vóór de gemeentelijke herindeling op 1 januari 1970 een zelfstandige gemeente waartoe ook behoorden → Kwadendamme en → Lange-weegje.

De heerlijkheid Hoedekenskerke omvatte vroeger ook de ambachten → Oostende en → Vinninge, waarvan een groot deel verdronken is. Hoedekenskerke, genoemd naar de stichter van de kerk Oedekijn, verkleinvorm van 0(e)de.Wapen:

Dit wapen komt al voor op de wapenkaart van Smallegange (1696). Een wapen van hermelijn met een rood schildhoofd werd door meer Zuidbevelandse plaatsen gevoerd (→ Yerseke, → Oostende); waarschijnlijk zijn zij allemaal afgeleid van het familiewapen Van → Duvenee. In het schildhoofd staan drie ‘hoedekens’ als woordspeling op de naam van het dorp.

Monumenten:

Van de 15e-eeuwse kerk is de toren in 1840 ingestort en het schip daarna in de 19e eeuw afgebroken. Het overgebleven koor, afgesloten met een 19e-eeuwse gevel, dient als N.H. kerk. Deze werd in de tweede wereldoorlog zwaar getroffen; in 1948 gerestaureerd. In de kerk bevinden zich enige belangrijke grafzerken o.a. afkomstig uit → Bakendorp en Vinninge. Bij de restauratie zijn westelijk van de kerk funderingen gevonden van een Romaans kerkje.

Geschiedenis:

Hoedekenskerke is waarschijnlijk in het begin van de 14e eeuw een zelfstandige parochie geworden, als afsplitsing van Vinninge. De kerk was mogelijk gewijd aan St.-Gregorius en behoorde aan het kapittel van St.-Pieter te Utrecht. Het patronaatsrecht was in handen van de graaf. Aan deze kerk waren twee pastoorsplaatsen verbonden en in de kerk waren vicarieën gesticht ter ere van het H. Kruis, de H. Maagd en de H.

Drieëenheid. De kerk bezat een kapel bij → Kwadendamme, welke aan het eind van de 16e eeuw is verwoest.

Het viktorinnenklooster Jeruzalem te Biezelinge had uitgebreide bezittingen in Hoedekenskerke.

In 1578 plaatste de classis als eerste predikant A. Canen (Caenen, Christiaense). Een Geref. Gemeente is hier sinds 28 maart 1879. Van 1793 tot 1972 had Hoedekenskerke een vrij belangrijk veer op Zeeuws-Vlaanderen, Hoedekenskerke-Terneuzen.

LITERATUUR

De Bree en De Bruin, Aju. C. Dekker, Zuid-Beveland. Dekker en Kruisheer, Klooster Jeruzalem. Grijpink, Register op de parochiën. Kok, Zeeuwsepatrocinia. S. Muller, De indeeling van het bisdom. Sandberg, Overzetveren. Zie voorts: bibliografie, topografische ingang.