Encyclopedie van Noord Brabant

Anton van Oirschot (1985-1986)

Gepubliceerd op 20-10-2020

NIEUWKUIJK

betekenis & definitie

dorp in de Noordbrabantse gemeente Vlijmen, 2000 inwoners (1986). Van het kasteel Onsenoort (zie aldaar), thans abdij Mariënkroon, is alleen de 19de-eeuwse toren bewaard gebleven.

Verder een kasteeltje uit de 18de-19de eeuw en de ronde stenen stellingkorenmolen Emma (1886). Bij het dorp ligt ..De Wiel", een plas met een diepte van 15-20 meter. Nieuvvkuijk was oudtijds een heerlijkheid, in 1383 door Jan van Kuik uitgegeven aan Boudewijn Kuyst van Wijck en was eeuwenlang leenroerig aan het prins-bisdom Luik. Na 1 648 kwam Nieuwkuijk bij de Verenigde Nederlanden. Eerst in 1814 werd zij Noordbrabants.Tol in de 20ste eeuw vormde zij met de heerlijkheid Onsenoort de gemeente Nieuwkuik-en-Onsenoort.

Legende: Het verzonken kasteel bij Nieuwkuijk. Niet ver van Onsenoort ligt een diep wiel, waar vroeger ook een kasteel zou hebben gestaan. Daar kan men op kerstnacht ieder jaar opnieuw het geroep om hulp horen van mensen, die eeuwen geleden met het kasteel verzonken zijn. De kasteelheer leidde een slecht leven, volgens het verhaal. Hij wilde niets met geloof of kerk te maken hebben. Hij verbood zijn personeel naar de kerk te gaan.

Op zekere keer gaf hij juist op kerstnacht een groot feest. Het was volop aan de gang toen er onaangekondigd een zwarte ridder verscheen. Toen het feest zijn hoogtepunt had bereikt, sloop een van de knechten het kasteel uit. Hij was nauwelijks aan de overkant van de gracht of hij hoorde een gekraak en gekreun achter zich. De muren van het kasteel trilden, de torens scheurden en het kasteel zonk met alle feestgangers in de diepte. De zwarte ridder was de duivel, die zijn gasten was komen halen.

Bron: Spoken en kastelen in Nederland.