Verdraagzaamheid. In het 18deeeuwse Frl. kwam in de geref. kerk en daarbuiten een stroming op, die de band van formulieren en kerkelijke leertucht niet meer accepteerde.
Voorstanders van T. waren o.a. H. Venema, J. Stinstra, G. Th. de Cock. Tegen hen verzetten zich conservatieven en bevindelijken, ‘fijnen’ (J.
Mecima, J. C. Wiersma). Voltaires Verhandeling over de verdraagzaamheid... verscheen 1764 te Lwd. en is door Ged. Staten 11.1.1765 verboden. In 1769 verschenen vijf boekjes over 2\, alle 6.7.1769 verboden. Het Dordtse stelsel werd verdedigd, maar meer en meer aangevreten.
Zie: Ned. Jaarb. 1, 57 e.v.; 11,1073 e.v.; Wumkes, Paden iv, 374-376; H J. Mispelblom Beyer, T. en fanatisme (Arnhem 1948).
