Er zijn S.en langs de weg en langs het water. Waterdorpen zijn wegdorpen geworden, naarmate het schip vervangen is door de wagen.
Ca. 1700 waren Jutrijp-Hommerts en Oppenhuizen-Uitwellingerga echte S.en aan het water, zonder weg. Zeer oude S.en langs de weg op de zandgrond bij parallelverkaveling in door- of uitgaande saten. Daar kent men dan vaak de Boerenstreek, in tegenstelling met de jongere bebouwing om de kerk. Het S. in de Wouden heeft in 19de en 20ste eeuw dichte lintbebouwing gekregen, thans bestreden door kunstmatige komvorming. Het S. als dijkdorp op Het Bildt is met de kolonisatie ontstaan in de 16de eeuw. Zie Dorpstypen.
