Is er in onze tijd, door het streven naar komvorming, in de D. een proces van nivellering te zien, toch kan men ook nu nog duidelijk zes typen onderscheiden: archipeldorp, brinkdorp, koloniedorp, open dorp, streekdorp, terpdorp. Zelfs in de oude kern der Fr. steden laten zich D. herkennen.
Zo is Workum uit een streekdorp ontstaan, evenals Hindeloopen en Ijlst. Sloten maakt door de aanwezigheid van een kruis van weg en water de indruk van een koloniedorp, maar is dat niet.
Tegenover zeer oude D. als het terpdorp (in de wierde van Ezinge al voor de Romeinse tijd aangetoond) staan jonge als het koloniedorp, dat in de hoogveenstreken eerst in de 17de eeuw optreedt (Drachten, Surhuisterveen, Gorredijk).Zie: Fr. Plaknammen III (1950).
Dorpstypen naar de sociale structuur. Deze lopen in Frl., hoezeer het platteland overheerst, vrij sterk uiteen. Er zijn dorpen waarop de adel zijn stempel zette, arbeidersdorpen, boerendorpen en industriedorpen, die een totaal van het land vervreemde bevolking aantrekken. Er zijn slechts weinig zuivere typen. Renteniers- en forensendorpen vallen bijv. dikwijls samen met recreatiecentra en middenstandsdorpen.
