In prot. geworden oude kerken zijn de beelden, uit vrees voor verering en aanbidding, na 1580 verwijderd. Muurschilderingen bleven wel, maar zijn na de eerste tijd niet vernieuwd of werden overgekalkt.
In het strakke calvinisme was eredienst dienst des Woords. De eerste echt prot. versiering (naast middeleeuwse resten als koorbanken Bolsward, kraak Oosterend, muurschilderingen Franeker, Bozum) komt dan ook aan 17deeeuwse, soms met snijwerk overladen preekstoelen.
Dan: fraaie orgelfronten, rouwborden vol symboliek. In Jelsum en Huizum rozetten uit de eerste hervormingstijd.
Na W.O. II ontstaat nieuwe aandacht voor sierende elementen, bijv. kanselkleed (Lippenhuizen), avondmaalstafel (Ureterp), doopvont; ook soms een kleurig raam of muurschildering (Nijega, Smallingerland). zie Glasschilderkunst.Zie: Leeuw. Cour. (3.8.1951).
