Encyclopedie van Friesland

Prof. Dr. J.H. Brouwer (1958)

Gepubliceerd op 22-01-2020

GROTE PIER

betekenis & definitie

(Pier Gerlefs Donia?), vrijheidsstrijder (Kimswerd ?-Sneek 28.10.1520). Een Fr. boer uit Kimswerd, die, nadat zijn huis verbrand was door de Zwarte Hoop, een groep om zich heen verzamelde (zie Arumer Zwarte Hoop) en te land en ter zee de Saksers en de Bourgondiërs ging bestrijden (1515-20).

G.P. streed evenals Jancko Douwama eerst aan de kant der Geldersen op de Zuiderzee en in Holland. In 1517 steunde hij hen te Sneek, in 1519 nam hij deel aan een tocht naar Emmerik.

Kort daarop brak hij echter met Karel van Egmond en stierf als rustig burger te Sneek.Zijn luitenant was Grote Wierd. Te Sneek wordt een helm bewaard, die van G.P. afkomstig heet. Het zeer lange (2,13 m) tweehandse zwaard (zgn. biderhander, Zweihander), dat in het Fr. Museum bewaard wordt, is wrsch. een zwaard dat door Duitse landsknechten naar hier is gebracht en misschien als krijgstropee in handen van G.P. is geraakt. Het kan een I5de-eeuws zwaard uit Passau zijn (met merken en opschrift INRI). In de 16de eeuw was het al te Lwd. G.P. fungeert in de Fr. sage als de sterke man, aan wie het algemeen verbreide motief is opgehangen van de boer die, door de vijand naar de weg gevraagd, zijn ploeg optilde, de richting aanwees en daarop de argeloze tegenstander met dit werktuig velde.

Zie: Repert., 266.