Gemaal tussen de →Grote Sluis en de →Wilhelminasluis te Zaandam, in opdracht van het Hoogheemraadschap ‘Uitwaterende Sluizen’ in de jaren '60 gebouwd.
Met twee pompen, die elk 750 m3 water per minuut kunnen verplaatsen, speelt het Zaangemaal een belangrijke rol in de beheersing van de waterkwantiteit en -kwaliteit. Voor de Zaanstreek schijnt in de eerste plaats de factor kwaliteitsbeheersing van groot belang.
Vóór het gemaal in werking kwam had de streek vooral 's zomers te lijden van een vervuilde Zaan, die niet alleen stonk, maar waarvan de dampen schilderwerk en bijvoorbeeld koper en zilver aantastten. De doorspoeling van de Zaan, met water afkomstig uit de Schermerboezem, gaat ook de verzilting tegen. Het kwantiteitsbeheer (de uitslag van hemelwater) is echter van even grote betekenis, en dat niet alleen voor de Zaanstreek, maar voor de gehele Schermerboezem. De werking van het gemaal veroorzaakt een lichte stroming van Noord naar Zuid, die nauwelijks hinder oplevert voor de scheepvaart. Zie ook: →Waterstaat.
