In de Zaanstreek was, naast een onbekend aantal kleinere, een viertal grotere koffiebranderijen gevestigd. Geen enkel bedrijf brandde koffie als hoofdactiviteit.
De Zaanse koffiebranderij werd beoefend door levensmiddelenhandels De grotere koffiebranderijen waren die van Albert Heijn, Simon de Wit, Keg en Terwee. Als kleine koffiebrander is bijvoorbeeld kruidenier Ris bekend, die zijn winkel aan de Damstraat te Zaandam had.Albert Heijn brandde in de 19e eeuw al koffie te Oostzaan in een washok en met een zogenoemde 'bolbrander' boven een open vuur. In 1899 beschikte het bedrijf over een 'stoom koffiebranderij'. In 1908 werd een voor die tijd zeer modern ingerichte branderij in Zaandam geopend. Sedertdien werd steeds koffie aan de Oostzijde gebrand. De naam werd in 1977 veranderd van Albert Heijn Produktiebedrijven bv in Marvelo bv. Marvelo is een der belangrijkste koffiebranders in Nederland. Zie voorts ➝ Ahold.
Marvelo is de enig overgebleven Zaanse koffiebrander. De zaken van ➝ Keg en Terwee (zie: ➝ Groothandel) zijn reeds geruime tijd verdwenen. Simon de ➝ Wit bleef koffie branden tot het midden van de jaren '60. Nadien besteedde men de koffiebranderij uit; in 1972 werd de produktie van koffie voor Simon de Wit overgenomen door Marvelo.
Zie ook: ➝ Economische geschiedenis 3.6.8.
