Een steekproef is een verzameling elementen die op aselecte wijze uit de te onderzoeken populatie zijn genomen, hetgeen wil zeggen dat ieder element in de populatie in principe een gelijke kans heeft in het onderzoek betrokken te worden.
Naar de wijze waarop een steekproef uit de populatie wordt genomen, onderscheidt men verschillende soorten steekproeven, met name:
1 enkelvoudige steekproef (Eng. RANDOM SAMPLE)
2 gelede of gelaagde of gestratificeerde steekproef (Eng. STRATIFIED SAMPLE)
3 cluster steekproef (Eng. CLUSTER SAMPLE)
4 systematische steekproef (Eng. SYSTEMATIC SAMPLE)
Ad 1
Bij een enkelvoudige steekproef worden n elementen aselect uit de te onderzoeken populatie genomen. De enkelvoudige steekproef is de meest gangbare steekproef. Met de term 'steekproef' zonder nadere aanduiding wordt vrijwel uitsluitend een enkelvoudige steekproef bedoeld.
Ad 2
Bij een gelede of gelaagde of gestratificeerde steekproef wordt de te onderzoeken populatie eerst onderverdeeld in een aantal deelpopulaties (lagen, geledingen, strata) en uit elk der deelpopulaties wordt dan een steefproef genomen.
Ad 3
Bij een cluster-steekproef wordt de te onderzoeken populatie onderverdeeld in deelpopulaties (clusters), bijvoorbeeld schoolklassen, en vervolgens worden de clusters aselect getrokken. Daarbij worden alle elementen in het cluster onderzocht.
Ad 4
Bij een systematische steekproef worden de elementen in de populatie genummerd en vervolgens wordt ieder i-de element in de steekproef opgenomen. Bestaat een populatie bijvoorbeeld uit 1000 elementen en men wil een steekproef van 100 elementen dan is i = 10. Er wordt dan aselect een getal uit de getallen 1 t/m 10 gekozen, bijvoorbeeld 7. De steekproef bestaat dan uit de elementen met de nummers 7, 17, 27, ..., 997.
