Christelijke encyclopedie

F.W. Grosheide (1926)

Gepubliceerd op 29-12-2019

Nicolaas Beets

betekenis & definitie

werd 13 September 1814 te Haarlem geboren. Hij studeerde te Leiden in de theologie, en maakte reeds in dien tijd buitengewonen opgang als dichter.

Na zijn promotie werd hij predikant te Heemstede, waar hij tot 1854 arbeidde, toen hij het beroep van Utrecht aannam. In 1865 werd hij honoris causa doctor in de letteren, in 1875 hoogleeraar in de theologie te Utrecht.

In 1884 verkreeg hij emeritaat, en overleed 13 Maart 1903.Beets heeft als letterkundige beteekenis beide door zijn proza en poëzie. Zijn Camera Obscara (1839), in tallooze herdrukken verschenen (pseudoniem : Hildebrand), is een model van natuurlijk, fijn gevoeld, humoristisch proza en een uitnemend staal van het echt Hollandsche leven. Zijn poëzie is meer omvangrijk dan diep, en toont soms al te duidelijk, dat het sterke beenen zijn die de weelde dragen. Intusschen is er menig zangerig, eenvoudig lied door hem gedicht, dat waarde behoudt; en in het huiselijk en stichtelijk genre gaf hij menige verdienstelijke proeve.

Als godgeleerde schreef hij in de Stichtelijke Uren deugdelijk proza, dat in zijn tijd nuttig heeft gewerkt. Ook vele zijner preeken werden gaarne gelezen.

Zijn hoogleeraarschap, op 60-jarigen leeftijd, was meer een eerbetoon om hetgeen hij geweest was dan een benoeming om wat men van hem nog verwachtte. Hij aanvaardde het ambt met een rede over Karakter, karakter schaarschte en karaktervorming en gaf zich vooral aan de zedekunde.

Beets was een der voormannen van de ethischirenischen, mede-oprichter van het tijdschrift Ernst en Vrede (1853); de man van het „doen door laten”, die in 1869 op de vergadering van Christelijk Nationaal Schoolonderwijs te Utrecht het voorstel om het woord „Christelijk” uit de Schoolwet van 1857 te schrappen „misdadig” noemde en deze qualificatie bleef handhaven. Zoo was hij tegenstander van Groen van Prinsterer en aanhanger van Van der Brugghen, en kwam er een klove tusschen hem en vele Christelijke vrienden.