Afgeleid van het Grieksche „monos” = alleen. Onder „monisme” verstaan we al die wereldbeschouwingen, die bij de verklaringen der wereld en der verschijnselen in de wereld tot één oorspronkelijke geestelijke of stoffelijke substantie of energie meenen te kunnen teruggaan.
Natuurlijk duidt deswege het woord „monisme” nimmer voldoende een levensbeschouwing aan. Immers bij de tegenstelling stof en geest, is zoowel een materialistisch monisme (zie art.
Materialisme) als een spiritualistisch monisme mogelijk. Ook spreekt men van een energetisch monisme, en verstaat daaronder dan die richting, die alle leven enz. tot energieën herleiden wil (Wilhelm Ostwald).
Verder kent men de monistische ethiek, speciaal in den Duitschen Monistenbund, die, eenzijdig materialistisch, de ethiek tot dit leven beperkt en haar geheel en alleen op de biologie (de leer der levensverrichtingen) fundeert. (Johannes Unold, Der Monismus and seine Ideale, 1908; zie H. Bavinck, Chr.
Werelbeschouwing, pag. 37 en vervolgens.)
