Met den naam Enkratieten (onthouders) worden zulke Christenen aangeduid, die in de tweede eeuw uit beginsel zich onthielden van dierlijk voedsel, van bedwelmende dranken en van het geslachtsverkeer. Het is een richting, die men in alle religies aantreft, en die verwant is aan de Indische gymnasophisten, de Esseners, enz.
Tatianus wordt door Eusebius als de stichter dezer secte genoemd, doch al huldigde deze soortgelijke leeringen, het is niet bewezen dat hij de vader dezer richting is. Ook de Gnostieken hadden ascetische leeringen, maar daarmede is nog niet uitgesproken dat de Enkratieten een gnostische secte waren.
Clemens Alexandrinus bericht dat Julius Cassianus ook enkratitische leeringen verkondigde, terwijl ook het Evangelie der Egyptenaren, dat in hun kring veel gelezen werd, zulke leeringen bevatte. Epifanius verhaalt in zijn Geschiedenis der ketters, dat zij de Handelingen van Andreas, Johannes, Thomas en andere apocriefen tot de heilige boeken rekenden, dat zij slechts stukken van het Oude Testament lazen en dat zij bij het avondmaal in plaats van wijn water gebruikten.
Met nauwkeurigheid weten wij van hen weinig. Hun richting zelve is reeds door den Apostel Paulus (1 Tim. 4 : 3—7) als antichristelijk veroordeeld.
