Een classis is een samenkomst van Gereformeerde kerken in dezelfde buurt. Wij vinden ze ’t eerst in de Zuidelijke Nederlanden.
Ook bij de vluchtelingen-kerken in Engeland, waar ze colloquia, en bij de Gereformeerde kerken in Frankrijk, waar ze consistoires genoemd worden. Het aantal kerken was zeer verschillend.
Er waren dassen van 5 5 6, maar ook wel van 15 5 20 kerken. Een vast getal is niet op te geven.
Het hangt er van af, of het groote of kleine kerken zijn en of ze gemakkelijk kunnen samenkomen. Een classis is geen bestuurscollege van personen, dat boven den kerkeraad zou staan, maar een samenkomst van genabuurde kerken tot onderlinge hulp en steun.
Een kerkeraad is een vergadering van ambtsdragers eener plaatselijke kerk. Maar een classis is een vergadering van afgevaardigden, en wel één dienaar en één ouderling, van naburige kerken.
Deze twee hebben dan alleen keurstem. De andere dienaren mogen er ook wel komen, maar hebben slechts adviseerende stem.
De afvaardiging heeft in den regel bij toerbeurt plaats.
Een kleine kerk zendt evenveel afgevaardigden als een groote.
De vergaderingen worden elke drie maand gehouden op plaatsen, die het gemakkelijkst te bereiken zijn. De dienaren presideeren om de beurt.
Ook een dienaar met adviseerende stem mag in het moderamen verkozen worden. Op elke vergadering wordt onder anderen ook gevraagd, „of zij in hunne kerken hun kerkeraadsvergaderingen houden; of de kerkelijke discipline geoefend wordt; of de armen en scholen verzorgd worden; en eindelijk of er iets is, waarin zij het oordeel en de hulp der classe tot rechte instelling hunner kerk behoeven”, art. 41 Kerkenordening.
Het gebeurde ook wel, dat maar een paar kerken samenkwamen om voorafbepaalde spoedeischende zaken af te doen, waarvoor alle kerken moeilijk konden vergaderen. Dit was dan een classis-contracta d. i. een samengetrokken classis.
Thans is de tusschentijdsche approbatie van beroepen wel aan zulk een classis-contracta opgedragen. De andere kerken worden dan wel aangeschreven, maar zijn niet verplicht te komen, en betuigen achteraf hun instemming met de genomen besluiten.
