Onder atomismus of atomisme wordt verstaan die beschouwing der stoffelijke wereld, die uitgaat van de voorstelling, dat alle dingen uit atomen zijn samengesteld, dat al het natuurlijk geschieden berust op dooreenmenging en weder van elkander scheiden van de laatste, voor geen verdere deeling meer vatbare, grondwezens van lichamelijken aard. Vereeniging en scheiding, aantrekking en afstooting van atomen is op atomistisch standpunt het wezen van alle natuurgeschieden.
In den loop der eeuwen zijn er verscheiden wijsgeerige scholen opgekomen, die het atomisme voorstonden. Democritus en de Epicureeën waren daarvan de vertegenwoordigers in de classieke oudheid, Gassendi, Holbach, Büchner e.a. in den lateren tijd.
Van dit materieele moet een psychisch atomisme worden onderscheiden, volgens hetwelk het bewustzijn uit psychische elementen is opgebouwd. Voor de practische beschrijving in de psychologie is er oorzaak de gewaarwordingen als elementen te behandelen, omdat zij de eenvoudigste deelen zijn, die wij in onze ervaring kunnen onderkennen, maar theoretisch kan niet worden ontkend, dat deze elementen bestaan uit veel eenvoudiger psychische atomen.
Vergelijk Spencer, Psychology I, James, Principles of psych. I, p. 145.
Hugo Münsterberg, Psychology, p. 134; E. Dürr, Grundziige der Psychologie von H.
Ebbinghaus, Leipzig, 1911. Bnd I, S. 178.
