De wisselkoers is de prijs van de vraag en het aanbod van de ene valuta voor de andere op de valutamarkt. Vraagfactoren naar een valuta zijn export en kapitaalimport. Aanbodfactoren zijn import en kapitaalexport.
De betalingsbalans is dus van groot belang, en vindt zijn weerspiegeling in de wisselkoers. Een appreciatie (waardestijging) leidt tot minder export, meer import, maar wel tegenover een lager binnenlands prijspeil. Een depreciatie leidt juist tot een hogere export en lagere import, maar wel tegenover een hoger binnenlandse prijspeil (importinflatie). Wisselkoersen kunnen vast of flexibel (zwevend) zijn, met grote gevolgen voor het te voeren beleid. Een zwevende wisselkoers houdt in dat vraag en aanbod op de valutamarkt de koers bepalen, waardoor de betalingsbalans in theorie altijd in evenwicht is of naar evenwicht toe beweegt. Dit geeft grote flexibiliteit in het binnenlands economisch beleid, maar kan wel leiden tot grote wisselkoers-schommelingen.
Een vaste wisselkoers is een koers vastgesteld door de Centrale Bank van een land. Die koers kan onder druk staan wanneer de betalingsbalans van een land van het evenwicht afwijkt. Op zo’n moment moet de centrale bank de vraag dempen of stimuleren door direct op de valutamarkt valuta te kopen/verkopen (‘geld bijdrukken’, in de volksmond). Ook heeft de centrale bank nu weinig vrijheid in haar rentebeleid, omdat dit teveel invloed zou hebben op de vraag naar haar valuta.
Soms kiest een Centrale Bank er dan ook voor een compromis tussen een vaste en een flexibele wisselkoers. De wisselkoers mag vrij bewegen tussen de spilkoersen: zodra de koers daarbuiten komt, grijpt de Centrale Bank in.
