De grote encyclopedie van het antiek

Jan Durdik en anderen (1970)

Gepubliceerd op 02-12-2020

Laterndluhr

betekenis & definitie

term in Wiener dialect voor een precisie-uurwerk met lange slinger uit het einde van de 18de eeuw. in de eerste helft van de 19de eeuw in Wenen zeer populair. Het is een wandklok met gewichtaandrijving, meestal voorzien van een deadbeat escapement.

Het uurslagwerk, indien aanwezig, werkt op een apart gewicht en bij eventuele kwartierslag is hiervoor opnieuw een slagwerk met eigen gewacht aangebracht. De gewichten zijn gegoten in cilindrische buizen van messing, de kast heeft de gedaante van een drietal op een gemeenschappelijke wandplank gemonteerde vitrines; achter het glas van de bovenste bevindt zich de geëmailleerde wijzerplaat met het uurwerk, daaronder bevindt zich een smalle voor de slinger, terwijl de onderste vitrine weer wat breder is vanwege de uitslag van de slingerschijf. De rechthoekige kap wordt bekroond door een driehoekig fronton. De slingerstaaf is van zwart gelakt dennehout, tenzij een roosterslinger is aangebracht. De kast is dikwijls belegd met edele houtsoorten. Tegen het midden van de 19de eeuw heeft zich hieruit een iets gewijzigd type klok ontwikkeld, bekend onder de naam Weense regulateur.