Van k. en kruisen wordt i.h.a. gesproken, wanneer de eicellen van een bepaald individu bevrucht worden door mannelijke geslachtscellen van een ander, van het eerste m.o.m. sterk verschillend individu. Naarmate de verwantschap kleiner wordt kunnen we onderscheiden: k. van al of niet verwante individuen van hetzelfde ras, varieteits- of rask., soortk., geslachtsk.
Kruisen kan spontaan of opzettelijk geschieden. Met de term k. wordt zowel het kruisen zelf aangeduid als het resultaat ervan, de hybride of bastaard.Het feit, dat onze landbouwgewassen i.h.a. hemafrodiet zijn en dit bij de landbouwhuisdieren niet voorkomt, terwijl bovendien het aantal nakomelingen bij de eerste veel groter is dan bij de laatste, maakt dat kweker en fokker onder k. (en kruisen) vaak niet precies hetzelfde verstaan en ook een afzonderlijke nomenclatuur gaan ontwikkelen, wat vooral bij de samengestelde woorden met k. duidelijk wordt. De kweker stelt b.v. k. tegenover zelfbestuiving, de fokker stelt k. als fokmethode tegenover de zuivere teelt. Het verschil is, dat bij zuivere teelt dieren van eenzelfde ras onderling worden gepaard, terwijl bij k. paring van dieren van twee verschillende rassen plaatsvindt.
Men kent in de veeteelt verschillende kruisingsmethoden nl. de gebruiks-k., de veredelings-k., de verdringings-k., de nieuwvormings-k. en de wilde k. Het gevolg van k. is dat de fokonzuiverheid wordt vergroot, zodat deze methode in de fokkerij alleen bij uiterste noodzaak moet worden toegepast, nl. alleen in die gevallen, waarbij binnen het ras gunstige eigenschappen ontbreken, die in andere rassen wel voorkomen. Men moet als men om deze reden tot k. overgaat echter bedenken, dat men behalve de gewenste eigenschappen waarschijnlijk ook minder op prijs gestelde eigenschappen binnen het ras haalt. K. als fokmethode om de fokkerij vooruit te brengen is alleen toe te vertrouwen aan uiterst deskundige fokkers.
