Agrarisch Encyclopedie

Veerman (1954)

Gepubliceerd op 17-11-2021

Geboorte

betekenis & definitie

In principe geschiedt het proces van de g. bij de verschillende huisdieren op overeenkomstige wijze. In de regel komt de waterblaas het eerst uit de kling te voorschijn, nadat het dier al enige tijd wat onrustig is geweest.

Deze onrust was het gevolg van reeds optredende weeën (met pijn gepaard gaande samentrekkingen van de baarmoederwand).De waterblaas barst door zijn vrij dunne wand meestal tamelijk gauw. Dan wordt de potenblaas zichtbaar, waarin men al vrij spoedig de pootjes kan zien doorschemeren. Zijn dit de voorpoten, en ligt de vrucht goed, dan volgt spoedig de neus en vervolgens ook de kop en het lichaam. Als de potenblaas nu nog heel is, wordt het tijd deze stuk te maken, om te voorkomen dat de vrucht in de vliezen (‘met de helm op’) geboren zal worden, waardoor de kans op spoedige verstikking groot is. In veel gevallen moet, althans bij het rund, enige trekkracht aan de poten van het jonge dier worden uitgeoefend, vaak ook is dit overbodig. Is de vrucht groot, dan wordt vaak te hard getrokken om te trachten de vrucht toch in zijn geheel ter wereld te brengen. Dit kan voor het moederdier fatale gevolgen hebben (beschadiging van het achterstel).

Veelal moet dan aan het toepassen van embryotomie de voorkeur worden gegeven. Verder komt het nogal eens voor dat het jonge dier niet in de juiste houding ligt en de g. onmogelijk is. Dan moet de vrucht eerst beter gelegd worden. Eigenlijk is de enige uitzondering hierop de stuitligging, waarbij de achterbenen eerst naar buiten komen. Dit wordt dan ook niet altijd als een afwijkende ligging beschouwd, hoewel zowel bij de merrie als bij de koe de vrucht in dit geval moeilijker ter wereld komt.

Gewoonlijk volgt enkele uren na de g. van de vrucht de nageboorte (de vruchtvliezen). Speciaal bij de merrie is het niet afkomen der vruchtvliezen voor de gezondheid van het dier zeer gevaarlijk, zodat deze, als ze er na ca 6 uur nog niet zijn, door een deskundige dienen te worden verwijderd.

Zijn meer jongen in de baarmoeder aanwezig, zoals bij de merrie zelden, bij het rund vaker, bij het schaap en de geit dikwijls en bij het varken altijd het geval is, dan komen deze meestal vrij vlug na elkaar. Alleen bij oude zeugen kan de g. van de gehele toom wel vrij veel tijd in beslag nemen. Zowel voor de moederdieren als voor de jongen is het van erg veel belang, dat de grootst mogelijke reinheid bij de g. wordt betracht. Infectie van de geboorteweg van de moeder kan onvruchtbaarheid, besmetting van het jonge dier en het optreden van opfokziekten ten gevolge hebben (z. Embryologie).