malariamug, fam. Culicidae, steekmuggen.
In Eur. slechts enkele soorten, in de warme landen zeer talrijk, behorende tot een reeks genera en subgenera. Zij onderscheiden zich van de gewone steekmuggen door de lange en dikke palpen (tasters), die ongeveer de lengte van het rostrum (steekapparaat) bereiken, zodat de A. o.m. te herkennen is aan zijn dikke ‘snuit’. Ook is hun rusthouding anders dan bij Culex, de ‘snuit’ komt met de kop en het overige lichaam meer in een rechte lijn te liggen, die echter schuin naar beneden wijst. De larven zijn oppervlaktebroeders en prefereren dikwijls zeer bepaalde biotopen. Eieren min of meer afzonderlijk en liggende op het wateroppervlak afgezet. In Xed. is zeer algemeen A.maculipennis Mo., die hier twee ‘rassen’ vormt, en wel in het binnenland het ras A. m. maculipennis, in de kuststrook A. m. atroparvus VAN THIEL, alleen de laatstgenoemde brengt malaria over, b.v. in N. Holl., Amsterdam, Leiden en elders.
De morphologische verschillen zijn gering, de onderscheiding der beide rassen daarom lastig. De gewone maculipennis echter broedt uitsluitend in zoet water, het ras atroparvus daarentegen in zwak zout water. In Indon. wordt malaria ook slechts door bepaalde soorten overgebracht, het merendeel der Anophelinen doet dit niet. Berucht is b.v. op Java en elders A.sundahus RoDENWALDT, die massaal broedt in de visvijvers (tambaks) langs de N. kust en die grote gebieden op een afstand van vele km van haar broedplaatsen met malaria besmet. I.h.a. zijn de malaria-overbrengers van grote hygiënische betekenis. Zij doen aan de volksgezondheid grote afbreuk en maken uitgestrekte gebieden in de tropen bijna onbewoonbaar.
Men beveiligt zich tegen de muggen door onder muskietennetten (klamboe) te slapen, verder door ramen en eventueel deuren te voorzien van fijn kopergaas (screens). Tegenwoordig worden ook aerosols met DDT toegepast. De larven en poppen worden bestreden door fijn verdeeld Parijs groen of minerale olie op het wateroppervlak uit te spreiden. In recente tijd is DDT zeer werkzaam gebleken, aangezien de larven voor zeer zwakke concentraties uiterst gevoelig zijn. Toepassing b.v. vanuit vliegtuigen in dampvorm.
Malaria of moeraskoorts kwam voorheen in België vrij veel voor, nl. in de laag gelegen gebieden langs de Schelde en onder de Noordzeekust. Betere afwatering en andere oorzaken hebben daarin verbetering gebracht. De bevolking uit de min of meer moerassige gebieden scheen enigszins immuun tegen malaria. Het was sedert een veertigtal jaren algemeen bekend dat recruten, die hun dienstplicht moesten vervullen op bepaalde forten langs de Schelde, geregeld aan moeraskoorts gingen lijden, voorzover ze afkomstig waren uit hoger gelegen gebieden. W. K.
J. ROEPKE.