De VOF, voluit vennootschap onder firma, is een eenvoudige manier waarop twee of meer personen een onderneming kunnen oprichten. Deze personen kunnen dan onder een gezamenlijke naam of firma optreden. In Nederland heeft een VOF, in tegenstelling tot België, geen rechtspersoonlijkheid.
De VOF kan zowel door natuurlijke personen worden opgericht als rechtspersonen. Rechtspersonen gebruiken een vennootschap onder firma in sommige gevallen in het teken van een project. Voor de oprichting van de VOF is geen minimumkapitaal vereist.
Voor het oprichten van een VOF is het vereist dat de vennootschap zich inschrijft bij de Kamer van Koophandel. De vennoten sluiten onderling een overeenkomst af met daarin afspraken over bijvoorbeeld de werk- en winstverdeling. Het is niet toegestaan om een of meerdere vennoten volledig uit te sluiten van de winstverdeling. Iedere vennoot is verplicht om iets in te brengen in de vennootschap. Dit kan bijvoorbeeld zijn in de vorm van geld, maar ook in de vorm van goederen of arbeid.
Aangezien een VOF geen rechtspersoonlijkheid heeft kunnen de vennoten hoofdelijk aansprakelijk gesteld worden voor de door de VOF gemaakte schulden. Bij andere rechtsvormen zoals de besloten en de naamloze vennootschap, is dat niet het geval. Privé schulden van de vennoten kunnen niet op het vermogen van de vennootschap onder firma verhaald worden.
Er bestaat ook een speciale vorm van de vennootschap onder firma. Dit is de commanditaire vennootschap. Bij deze vorm van vennootschap kan er onderscheid gemaakt worden tussen beherende en stille vennoten. Beherende vennoten zijn bevoegd om te handelen namens de vennootschap terwijl stille vennoten denk een financiële inbreng hebben. Net als bij de normale VOF, mag er bij een commanditaire vennootschap geen enkele vennoot uit worden gesloten van winstverdeling.
