De vervangingswaarde is het bedrag dat een onderneming nodig heeft om een bepaald actief binnen de onderneming te vervangen. Activa zijn kapitaalgoederen die de onderneming nodig heeft om de bedrijfsdoelen te bereiken. De vervangingswaarde wordt ook wel de dagwaarde genoemd.
Vrijwel alle ondernemingen hebben te maken met activa, kapitaalgoederen die gebruikt worden om de bedrijfsdoelen te bereiken. Bij een fabriek voor grasmaaiers bestaan de activa onder andere uit de fabriekspanden en de machines om de grasmaaiers te produceren. Deze activa zijn tegen een bepaalde waarde aangekocht, maar dalen doorgaans in waarde naarmate de tijd verstrijkt.
Wanneer een activa vervangen moet worden komt de vervangingswaarde in het spel. Dit is namelijk het bedrag dat de onderneming moet investeren om dezelfde activa in een vergelijkbare conditie aan te schaffen.
Omdat activa gedurende de tijd doorgaans in waarde afnemen maken ondernemingen gebruik van afschrijving. Hierbij wordt de waardevermindering van een activa gespaard, om uiteindelijk weer de activa opnieuw aan te kunnen schaffen in nieuwstaat. Wanneer de onderneming namelijk een activa zou vervangen tegen de vervangingswaarde kan er nooit een nieuwe activa aangekocht worden. De vervangingswaarde is door de afschrijving namelijk een stuk lager dan de aankoopwaarde van de activa.
De vervangingswaarde wordt in veel gevallen bepaalt door taxateurs. Dit gebeurt voornamelijk wanneer er sprake is van een activa met een hoge waarde, zoals een bedrijfspand of een dure machine. In dat geval stelt de taxateur een taxatierapport op, waarin de vervangingswaarde van het actief wordt vastgesteld.
Bij een waardering op de balans kan de vervangingswaarde gebruikt worden om de actuele waarde van de voorraad vast te stellen. In dat geval wordt de waarde van de voorraad berekent op basis van de inkoopprijs die geldt bij het opstellen van de balans.
