Een herwaarderingsreserve is een term waarmee wordt aangeduid dat bepaalde activa van een onderneming of instelling in waarde zijn gestegen, waardoor er een reserve van financiële middelen is ontstaan.
Iedere onderneming, of het nou een eenmanszaak of een naamloze vennootschap is, heeft bepaalde bezittingen ofwel activa. Hierbij kan worden gedacht aan het eigen vermogen, maar ook aan bedrijfsauto’s of waardevolle kantoorartikelen. Deze activa of bezittingen kunnen gedurende een bepaalde periode stijgen in waarde. Indien de bezittingen van een onderneming toenemen zonder dat daar kosten aan verbonden zijn, ontstaat er een financiële reserve op de balans. Dit wordt de herwaarderingsreserve genoemd. De herwaarderingsreserve ontstaat dus doordat de waarde van activa of bezittingen wordt herzien.
Het aanpassen van de waarde van bezittingen of activa, oftewel het aanpassen van de boekwaarde, wordt herwaarderen genoemd. Een toename van de herwaarderingsreserve houdt in dat het eigen vermogen van de onderneming stijgt. Anderzijds kunnen activa ook in waarde dalen. De boekwaarde moet in dat geval negatief worden bijgesteld. Men spreekt in dat geval ook wel van een negatieve herwaarderingsreserve.
