Tussen Ruinen en Dwingeloo ligt het grootste en vrijwel laatste aaneengesloten natte heideveld van Europa: de Dwingelose heide. Het terrein maakt deel uit van het 3500 hectare grote Nationaal Park Dwingelderveld. Nergens in Nederland is de heide nog zo gaaf als hier. Er zijn zowel droge als zeldzaam vochtige heidevelden te vinden. Bezoekerscentrum Dwingelderveld vertelt er alles over. Het doet ook uit de doeken waarom heide tegenwoordig schaars is in ons land.
Ooit was Nederland gestoffeerd met 400.000 hectare van het paarse tapijt. Nu is daar één tiende van over. Dat heeft te maken met de introductie van de kunstmest. Tot het einde van de 19de eeuw gebruikten boeren schapenmest vermengd met heideplaggen om de akkers te bemesten. Kunstmest zorgde voor een ommekeer. Schapenmest was overbodig geworden en dus werden er steeds minder schapen gehouden. De heidevelden raakten overwoekerd. Tegenwoordig wordt geprobeerd de heide te herstellen, bijvoorbeeld door het afplaggen van de vruchtbare bovenlaag (heide groeit alleen op voedselarme grond) en door de inzet van schapen en andere natuurlijke grasmaaiers.
Het fraaie resultaat van die inspanningen is behalve in Drenthe ook te zien op de uitgestrekte Strabrechtse heide (tussen Asten, Heeze en Geldrop in Noord-Brabant), in het Bakkeveen in de Friese driehoek Drachten-Wijnjewoude-Haulerwijk, in het Zwolse Bos bij Heerde (G), in Boswachterij Kootwijk (G) en op de Hoog-Buurlose heide bij Apeldoorn (G).
