Het toppunt van Nederland

Aad Struijs (2002)

Gepubliceerd op 30-07-2018

Apeldoorn

betekenis & definitie

'Het Loo heb ik altijd als mijn huis beschouwd.' Wie nu door de gangen en de tuin van het paleis dwaalt, begrijpt waarom koningin Wilhelmina die zin opschreef. Het Loo is groot en groots. Dat geldt niet alleen voor het rijke interieur, maar ook voor de Hollandse baroktuin, die volgens de 17de-eeuwse traditie is aangelegd. De beplanting van Het Loo is uniek in Europa.

Het paleis was van 1686 tot 1975 de favoriete residentie van de Nederlandse stadhouderlijke en koninklijke familie. Het is in de loop der eeuwen geregeld verbouwd en opgeknapt. Tijdens een ingrijpende restauratie in de jaren tachtig van de 20ste eeuw kreeg het paleis de vorstelijke allure terug uit de tijd van stadhouder-koning Willem III en zijn echtgenote Mary Stuart, die opdracht voor de bouw gaven. William and Mary brachten het zelfs tot koning en koningin van Engeland.

Het paleis is een schepping van architect Jacob Roman. Aan de tuin en interieurs werkten internationaal vermaarde kunstenaars uit die tijd mee, onder wie Romein de Hooghe, Gerard de Lairesse, Johan Glauber en Daniel Marot. Zij ontwierpen een overdadig en rijk interieur met kostbare materialen, decoraties en schilderingen, schitterend stuc- en snijwerk. Opvallend detail: Het Loo is waarschijnlijk het eerste gebouw in Nederland met schuiframen.

De laatste Oranjes die het paleis bewoonden waren koningin Wilhelmina en - tijdelijk - prinses Margriet en haar gezin. Tegenwoordig is het een rijksmuseum. De schitterend ingerichte vertrekken en tuinen geven de bezoekers een beeld van de geschiedenis van ons koningshuis en tonen hoe de Oranjes leefden, woonden, werkten en zich vermaakten. In de stallen staan koninklijke rijtuigen, jachtwagens, sleden, antieke hofauto's en de schilderswagen waarmee koningin Wilhelmina de natuur introk om die op doek vast te leggen. In het bospark met zijn met romantische vijvers groeien douglassparren van vijftig meter.

Het zijn de hoogste bomen van Nederland. Heel bijzonder is de begraafplaats voor honden en paarden. Toen koningin Wilhelmina in 1940 uitweek naar Engeland, liet zij een aantal van haar lievelingsdieren afmaken. Op de grafstenen staat echter 1939 als sterfjaar gegraveerd. De vorstin wilde het afgrijselijke jaartal 1940 niet op de zerken zien. Paleis Het Loo staat in de Monumenten Top 100.

In Paleis Het Loo bevindt zich ook het Museum van de Kanselarij der Nederlandse Orden. Het bezit een van de grootste collecties nationale en internationale ordetekenen ter wereld.

De Apenheul, gelegen in het fraaie natuurpark Berg en Bos, is het eerste dierenpark in de wereld waar apen vrij tussen het publiek ronddartelen. Een ontmoeting met deze wolapen, doodshoofdapen en andere aaibare soorten is speels, verrassend, koddig en altijd ongevaarlijk. Maar pas op uw spullen, want apen zijn zakkenrollers. Verspreid over het 12 ha grote park zijn speciale voederplekken. Verzorgers vertellen er over het leven en gedrag van de dieren. In het park leven meer dan 400 apen, variërend van de kleinste aapjes ter wereld, de pigmee-oeistities, tot de grootste primaten, de mensapen.

De Apenheul bezit zelfs 's werelds grootste gorillagroep buiten de regenwouden van Borneo en Sumatra. Deze beresterke krachtpatsers zijn natuurlijk niet geschikt om vrij tussen het publiek rond te lopen. Dat geldt ook voor een aantal andere van de in totaal dertig apensoorten in het park, zoals de enige bonobogroep in Nederland. Zij bivakkeren daarom op uitgestrekte boseilanden, maar zijn van dichtbij te observeren. In het park leven ook ara's, manenschapen, boomstekelvarkens, schildpadden, otters en capibara's, het zwaarste lid van de caviafamilie. Een topper is ook de enige tropische kinderboerderij in Nederland, de Dajak Farm. In het apenpark staat een levensgroot model van de Madagaskarstruisvogel, ook wel olifantsvogel genoemd. Het uitgestorven dier was de grootste loopvogel die ooit op aarde leefde. Zie: Noorder Dierenpark, Emmen (D)*. Adres: Park Berg en Bos, J.C. Wilslaan 2.

De Julianatoren, gebouwd in 1910, is een van de oudste pretparken in Nederland. Aan de voet van het uitkijkpunt zijn 35 speelse attracties te vinden.

Architect Herman Herzberger ontwierp in 1972 het kantoorgebouw van Centraal Beheer aan de Prins Willem-Alexanderlaan. Het staat op de lijst van de duizend belangrijkste 20ste-eeuwse gebouwen in de wereld. Die prestigieuze eredivisie is samengesteld door de wereldbond van architecten, de Union Internationale d'Architectur (UIP). Op de lijst prijken dertien Nederlandse gebouwen.

Centraal Beheer werd wereldberoemd in Nederland met de reclameslogan 'Even Apeldoorn bellen'. Daarom staat voor de vestiging op de hoek van de Arnhemseweg-Laan van Malkenschoten het grootste telefoontoestel ter wereld. Het gevaarte is 2,47 meter hoog, 6,06 meter lang en weegt 3,5 ton.