Het toppunt van Nederland

Aad Struijs (2002)

Gepubliceerd op 30-07-2018

Rhenen

betekenis & definitie

In de vroege ochtend van 10 mei 1940 viel het Duitse leger Nederland binnen. De Duitse generaals hadden een strategie uitgestippeld waarbij nog op de eerste aanvalsdag de Grebbeberg moest worden veroverd. Maar vanwege de hardnekkige tegenstand aan de IJssel bereikte een SS-regiment pas in de avonduren Wageningen.

De volgende dag werd de aanval op de Grebbelinie ingezet. De onervaren en slecht bewapende Nederlandse troepen zagen zich gesteld tegenover een tegenstander die numeriek veruit in de meerderheid was. Bovendien was de bewapening van de Duitse troepen superieur en waren zij gehard in oorlogsvoering. Toch wisten de verdedigers de vijandelijke opmars drie dagen op te houden. Maar de tol was hoog.

Ruim 380 Nederlandse militairen kwamen om het leven. Zij liggen begraven op de oudste militaire begraafplaats in Nederland. Het ereveld werd onmiddellijk na de capitulatie op last van de Duitse bezetters op de Grebbeberg aangelegd. Na de oorlog verrees er een Nationaal Legermonument.

De Grebbeberg maakte deel uit van de Grebbelinie, die in 1629 werd aangelegd als onderdeel van de Oude Hollandse Waterlinie (zie: Bunnik). Al ver daarvoor profiteerden soldaten van de strategische ligging van de Grebbeberg. Wandelaars die vanaf de erebegraafplaats de wandelroute volgen, passeren op wat nu de Koningstafel wordt genoemd de restanten van een 1000 tot 2000 jaar oude ringwalburcht.

TIP: Gemeentemuseum Het Rondeel duikt in de geschiedenis van de Grebbeberg en Rhenen. In juli en augustus kan de Cuneratoren (84 meter) bij het museum worden beklommen. Adres: Kerkstraat 1.

Aan de voet van de Grebbeberg strekt zich het unieke rivieroeverreservaat de Blauwe Kamer uit. Het is een van de spectaculairste natuurontwikkelingsprojecten van ons land. Door de zomerdijken door te steken en kreken te graven gaf men de Nederrijn er weer vrij spel. De uiterwaarden veranderden in een afwisselend oeverlandschap met rietmoerassen, ooibos (moerasbos) en bloemrijke graslanden, die worden begraasd door natuurlijke grasmaaiers als konikpaarden en galloway-runderen. In de verre toekomst moet de hele noordelijke oever van de Nederrijn tussen Arnhem en Amerongen op die natuurlijke wijze zijn gestoffeerd.

Een deel van de Blauwe Kamer is vrij toegankelijk. Een gemarkeerde wandelroute voert naar een voormalige steenfabriek en een vogelobservatiehut. Regelmatig zijn er rondleidingen onder leiding van een natuurgids. De ingang van de Blauwe Kamer is te vinden aan de weg naar de veerpont Opheusden-Wageningen.

Het pontje dat reizigers tussen Opheusden (G) en de Grebbeberg over de Nederrijn zet, is waarschijnlijk het oudste pontveer van Nederland. Al sinds het jaar 1300 pendelt het heen en weer, heen en weer, heen en weer…

Op de Grebbeberg wemelt het van de wilde beesten, reptielen, vreemde vogels en andere dieren. Het zijn er drieduizend in getal. Ze bevolken Ouwehands Dierenpark. In deze bosrijke dierentuin is het eerste opvangcentrum voor mishandelde beren in de wereld: het Berenbos. De bruine beren die er vertoeven zijn afkomstig uit onder andere Oost-Europa en Rusland, waar ze eigendom waren van straatartiesten en circussen. De dieren leden een kommervol bestaan. Ze leefden aan kettingen en werden soms zelfs blind gemaakt. De stakkers die door de Stichting Berenbos Rhenen zijn bevrijd, leven nu frank, vrij en veilig in een bosgebied van 20.000 vierkante meter. Bezoekers kunnen via een brug en een tunnel door het bos wandelen en de dieren van heel dichtbij bekijken.

Ouwehands opende ook het eerste Tijgerbos in de wereld. De Amoertijgers leven er in een wildernis met waterval, rivier en rotsen, net als in hun eigenlijke leefgebied: het oosten van Rusland. Daar worden de dieren ernstig bedreigd door stropers, die het hebben gemunt op het tijgervel en op enkele delen van de Amoertijgers die worden gebruikt in de Chinese medicijnindustrie. Uniek is ook het Waterland - met verschillende Nederlandse waterlandschappen - en het gebied waar de bezoekers neus aan neus staan met ijsberen. Gelukkig zit er een glazen ruit tussen van 64 millimeter.

In Ouwehands Dierenpark hebben twee spierwitte leeuwen een gastvrij onderdak gevonden. De dieren, een mannetje en een vrouwtje, verhuisden vanuit Zuid-Afrika naar het dierenpark op de Grebbeberg. De twee zijn geen albino's, maar behoren tot een uiterst zeldzame leeuwensoort.

Verspreid over de hele wereld zijn er naar schatting slechts dertig exemplaren.

Samen met vier leeuwen die - simpel gezegd - een zodanig genenpatroon hebben, dat er bij kruising eventueel witte leeuwen uit voort zouden kunnen komen - gaan de twee zeldzame dieren deel uit maken van de 'Witte Vallei', een project dat in het najaar 2001 najaar van start gaat. Bezoekers krijgen er antwoord op vragen over witte dieren. Bijvoorbeeld: wat is de functie van wit? Heeft dat te maken met het leefgebied? Of met het klimaat? Er zijn ook dieren die een normale gekleurde vacht hebben, maar een witte variant kennen. Sommige dieren zijn af en toe wit. De sneeuwhaas en het sneeuwhoen bijvoorbeeld hullen zich 's winters in het wit om niet op te vallen.

Adres: Grebbeweg 111.