XYZ van Amsterdam

J. Kruizinga, Gerrit Vermeer (2002)

Gepubliceerd op 22-06-2018

Asfaltering

betekenis & definitie

Asfaltering - In de Middeleeuwen waren de wegen geheel ongeplaveid. Pas in de 15de eeuw werden hier en daar heel belangrijke wegen met grote, grove keien belegd, maar eerst in de 19de eeuw is men gaan zoeken naar een gelijke, gladde en geluiddempende bestratingswijze. In 1873 werd daarmee in de Kalverstraat begonnen. Daar nam men een proef met stampasfalt, betrokken uit groeven in Zwitserland. Jarenlang is dit asfalt, dat er uitzag als bruin poeder, dat dampend heet uit de wagens geschept werd en met stampers, rollen en strijkbouten op de weg werd aangebracht, zeer veel in de stad gebruikt, ook toen het kunstasfalt reeds lang bekend was en eveneens werd toegepast.

Ook is hier veel gewerkt met gietasfalt, een mengsel van stampasfalt en Trinidad-asfalt, een vulkanisch product, een samenstelling van bitumen en met slijk uit Trinidad vermengd. Daarmee heeft men van 1873 tot 1922 vrij veel gewerkt. In die periode werden o.a. geasfalteerd: Kalverstraat, Utrechtsestraat, Weesperstraat, Leidsestraat, Vijzelstraat, Nieuwendijk, Warmoesstraat, Damrak, Damstraat, Oude Doelenstraat, Hoogstraat en Sint Antoniesbreestraat. Na 1922 werden echter andere procédés toegepast. Eerst is er een proef genomen met Nacovia, op de Nassaukade tussen Kinkerstraat en Hugo de Grootkade. Nadat de bestaande bestrating was opgenomen, werden hier keien gelegd met de punten naar boven. Daaroverheen werd puin gestort. Zware stoomwalsen persten de massa in elkaar, de holten werden met zand en water ingewassen, over deze massa kwam een 9 cm dikke laag basaltgruis en daarover de vloeistof, Nacovia, een natuurasfalt.

Tegenwoordig echter is kunstasfalt gebruikelijker. Het wordt gemaakt uit een residu van de petroleumbereiding. In 1923 werd de eerste proef ermee genomen voor het tramgebouw aan de Stadhouderskade. Die proef slaagde en sindsdien heeft de stad jaarlijks hoge bedragen uitgegeven om een groot aantal straten te voorzien van een kunstasfaltdek. Overigens is dit niet zo eenvoudig; er zijn veel technische variaties mogelijk bij dit kunstasfalt en de bewerking is vrij ingewikkeld. In het industriegebied bij de Westhaven* werd op 12 dec. 1959 de eerste paal geslagen voor de bouw van een asfaltraffinaderij van Smid en Hollander. Op 12 apr. 1962 werd de fabriek door burgemeester Van Hall* geopend.

LIT. Dr L. Jansen, De Kalverstraat, van rivierdijk tot winkelstraat, O.A. 1971, 316.

< >