‘Links lullen, rechts vullen’ – volgens Ewoud Sanders levert hofleverancier Heineken daar nu een schoolvoorbeeld van. Weg met dat wonderlijke predicaat hofleverancier voor Heineken.
Hofleverancier ik heb het altijd een wonderlijk woord gevonden. Kennelijk mag je als hofleverancier aan het hof leveren. Maar hoe ziet dat er dan uit? Geeft de bakker die hofleverancier is, ’s ochtends zijn brood af bij de poorten van een koninklijk paleis? En zo ja, zit er dan een bonnetje bij?
Dat laatste lijkt me onwaarschijnlijk. Het zal als een eer worden ervaren dat je vorsten en vorstinnen, prinsen en prinsessen, van brood etc. mag voorzien. Daar ga je dan geen geld voor vragen.
Zo heb ik me de functie van hofleverancier altijd voorgesteld. Maar volgens de woordenboeken zat ik er deels naast. Volgens het Woordenboek der Nederlandsche Taal betekent hofleverancier: ‘Iemand, wien het vergund is aan het hof te leveren, voor het hof te werken, en die als teeken daarvan het vorstelijk wapen uit mag hangen; vaak uitsluitend als een titel verleend.’ Deze definitie dateert van 1905. Volgens de nieuwste Dikke Van Dale betekent hofleverancier: ‘Eretitel van m.n. kleine (familie)ondernemingen waardoor deze gerechtigd zijn het vorstelijk wapen te voeren (levering aan het hof is geen voorwaarde voor toekenning)’. Zie ook de definitie op ENSIE.
Onbesproken gedrag
Deze definities bevatten kleine verschillen, maar gelukkig biedt de website van het koninklijk huis duidelijkheid. Het predicaat hofleverancier bestaat sinds 1815 en is in 1987 herzien. De Koning, zo lezen we daar, kan het Recht tot het voeren van het Koninklijk Wapen met de toevoeging ‘Bij Koninklijke Beschikking Hofleverancier’ toekennen aan kleine en middelgrote ondernemingen die een vooraanstaande plaats innemen in hun regio. Zo moeten wel 100, 125 (of een veelvoud van 25) jaar bestaan. Bovendien moeten de bestuurders van het bedrijf, net als de onderneming zelf, van onbesproken gedrag zijn.
Bierbrouwer Heineken is al sinds 1927 hofleverancier. Hoe klein of middelgroot het toen was, weet ik niet – wellicht waren er andere voorwaarden. Inmiddels is Heineken de op een na grootste bierbrouwer ter wereld. Met, in 2021, 167 brouwerijen in 70 landen.
Knappe bedrijfsprestatie natuurlijk, maar de vraag is of Heineken het predicaat hofleverancier mag behouden. Het Platform voor onderzoeksjournalistiek Follow the Money onthulde vorige week dat Heineken na de Russische inval van Oekraïne wel beloofde zich uit Rusland terug te trekken, maar in feite in 2022 ruim zestig nieuwe producten op de Russische markt bracht. De afzet groeide dankzij deze nieuwe producten met 720.000 hectoliter. Volgens Koninklijke Horeca Nederland komt dat overeen met de jaarlijkse afzet van ruim vierduizend cafés.
Laf gezwabber
Ik moest lachen om de verdediging van Dolf van den Brink, de CEO van Heineken. Tegen NRC zei hij dat Heineken had gemeld dat ze ‘geen nieuwe investments to Russia’ zouden doen. ‘Dus vanuit het buitenland.’ Met nieuwe investments door bedrijven van Heineken binnen Rusland zou niks mis zijn. En dus namen die vorig jaar 243 nieuwe mensen aan. En gingen ze op grote schaal Amstelbier verkopen, in plaats van Heinekenbier.
Vrij vertaald: outside pissing in niet oké, inside pissing in niks mis mee.
Een belegger noemde het in NRC ‘laf gezwabber’. Minister Wopke Hoekstra van Buitenlandse Zaken noemde een en ander ‘moreel niet uit te leggen’. In het tv-programma 'Hart van Nederland' hoorde ik iemand zeggen: dit is een voorbeeld van ‘links lullen, rechts vullen’.
Er is inmiddels een petitie gestart om ervoor te zorgen dat Heineken het predicaat hofleverancier zal worden ontnomen. Ik heb meteen getekend. Want ja, in mijn ogen is dit een schoolvoorbeeld van links lullen en rechts vullen. Je kunt het predicaat hofleverancier alleen krijgen als onderneming en bestuur van onbesproken gedrag zijn. Dat is nu overduidelijk niet langer het geval. Die slappe, gladde pr-praatjes als verdediging maken het wat mij betreft alleen maar erger.
