(1983) (euf.) allochtoon. Sedert de instroom van gastarbeiders, asielzoekers en dergelijke vanaf de jaren zestig van de twintigste eeuw is het taboe op rassendiscriminatie langzaam toegenomen. Er valt een zekere schroom te bespeuren in onze houding tegenover onze gekleurde medemensen, getuige de talrijke pogingen tot het zoeken naar het perfecte eufemisme: allochtoon; buitenlander; gastarbeider, medelander enzovoort.
• De enige eigenschap die Marokkanen, Turken Molukkers en Surinamers gemeen hebben ten opzichte van zichtbaar en hoorbaar autochtone Nederlanders, is dat het geen zichtbaar en hoorbaar autochtone Nederlanders zijn. Om die reden worden ze vaak gediscrimineerd. Het woord „medelander" is gebaseerd op dubieus onderscheid. Er is ook geen enkele reden zulk onderscheid te maken, behalve wanneer men een scheiding aan wil brengen tussen eersterangs burgers en tweederangs burgers. Zo'n onderscheid dient niet gemaakt te worden en het woord „medelander" dient daarom verder te worden gemeden. (De Volkskrant, 21/05/1983)
• De jeugd is het verleerd jong te zijn en het spel is dood. Wie tegenwoordig een meisje ziet touwtjespringen, kan bijna altijd vaststellen, dat het hier een kind van een „medelander" betreft. (De Telegraaf, 19/10/1985)
• Gastarbeiders veranderden in buitenlandse werknemers en die werden „Mediterranen". Het pijnlijkst van al zijn de nieuwvormingen in het welzijnsbargoens, daar gaat het om „medelanders" en „cumi's" (afkorting van culturele minderheden). (De Volkskrant, 13/09/1989)
• In de modieuze hedendaagse discussies over ‘minderheden’ en al of niet vermeend ‘racisme’ sluipt nogal eens het merkwaardige vooroordeel binnen dat joden in Nederland zouden passen in het rijtje: Turken, Marokkanen, Algerijnen, ‘medelanders’ dus en eigenlijk geen Nederlanders. (Elsevier, 21/05/1994)
• Hun tolerantie is bekend, zelfs hun grote voorkeur voor andersoortige medeburgers - medelanders juichte een paar jaar geleden het neologisme: dan weet je in feite al dat er iets mis is, als er taal bij verzonnen moet - voor vreemdelingen. (De Volkskrant, 22/04/1995)
• Sociale en raciale verschillen die voor problemen kunnen zorgen, worden aldus verbloemd: etnische differentiatie (rasverschil), positieve discriminatie, voorkeursbeleid (voorkeur geven aan gekleurden of vrouwen bij sollicitaties), immigrant, allochtoon (ter vervanging van gastarbeider), medelanders (idem), rijksgenoot (Surinamer), ontwikkelingslanden (vroeger: onderontwikkelde landen), economisch zwakkeren (arme mensen), kansarmen (laag opgeleide mensen of afkomstig uit sociaal laag milieu). (J.M. van der Horst, J.A. van Leuvensteijn, W. Pijnenburg, M.C. van den Toorn: Geschiedenis van de Nederlandse taal. 1997)
• Tijdens het Nederlands kampioenschap cross waren de podia zelfs twee jaar achter elkaar (1995 en 1996) helemaal 'zwart' gekleurd. De afvaardiging naar de internationale toernooien zou in de komende jaren niet meer uit Nederlanders, maar uit 'medelanders' bestaan. (Het Parool, 21/09/1998)
• (Peter Burger & Jaap de Jong: Taalboek van de eeuw. 1999)
• Ik zit in de tuin van onze gastvrije medelanders, in het dorpje Ablis, te schrijven. (Liza van Sambeek: Koninginnenrit. 2008)
• Zo zie je een paar dagen later een van-de-pot-af-gerukte reportage van ontblote medelanders voor een tent of in een hangmat die zich één voelen met de Fransen …. (Paul de Leeuw: Boos op de lucht. 2009)
• Krijgen de negers en andersoortige vreemdelingen die ons bezoeken een scherpzinniger blik, een grotere werklust en een verminderde aandrang om ongevraagd in vrouwenborsten te knijpen, wanneer men hen als ‘medelander’ betitelt? (Marnix Peeters: Natte dozen. 2013)
• Ik heb met grote regelmaat medelanders van Turkse origine geholpen bij de bevalling. (Mieke Kerkhof: Even ontspannen, mevrouw… Belevenissen van een bevlogen gynaecoloog. 2014)
• Want wee je gebeente als je ergens drie kilometer te hard rijdt. Dan word je geplunderd als een bejaarde door een medelander. (Rob Hoogland: De Grote Hoogland. 2015)
