De leer dat dingen of gebeurtenissen alleen door God worden veroorzaakt, nooit door andere dingen of gebeurtenissen. God gebruikt schijnbare oorzaken als gelegenheden (daarom occasionele of gelegenheidsoorzaken genoemd) om hun schijnbare effecten te scheppen.
Deze leer is vooral verdedigd door Malebranche en enkele van zijn tijdgenoten; het hoofdaccent ligt bij hen op de schijnbare causale verbanden tussen lichaam en geest. De verwante opvatting van Leibniz is geen occasionalisme, want zijn God stelde de loop der gebeurtenissen bij de schepping vast en kwam niet bij iedere gelegenheid tussenbeide. Zie ook psychofysisch parallellisme.
N. Malebranche, Entretiens sur la métaphysique et sur la religion, 1688, 7de dialoog.
