Een woordenboek van de filosofie

Begrippen, stromingen, denkers (2017)

Gepubliceerd op 20-04-2017

Kwaliteiten, primaire en secundaire

betekenis & definitie

Een onderscheid zo oud als de Grieken, maar met name door Locke uitgewerkt, tussen kwaliteiten als vorm of snelheid, die onafhankelijk van waarnemers aan de dingen lijken toe te komen (primair), en als kleur of smaak, die van het bestaan van waarnemers lijken af te hangen (secundair); de termen ‘primair’ en ‘secundair’ stammen van de zeventiende-eeuwse chemicus R. Boyle. Het blijkt moeilijk het onderscheid in detail uit te werken, maar men neemt vrij algemeen aan dat het in een of andere vorm bestaat. Voor tertiaire kwaliteiten zie superveniërende karakteristieken.

J. Locke, An Essay concerning Human Understanding, 1690, boek 2, hoofdstuk 8.
J. Bennett, ‘Substance, reality, and primary qualities’, American Philosophical Quarterly, 1965, herdrukt in C.B. Martin en D.M. Armstrong (red.), Locke and Berkeley, z.j.
C. McGinn, The Subjective View, 1983. (Vergelijkt secundaire kwaliteiten met indexicale termen (zie tekenreflexieve termen).)