is de naam van een groep van mengkristallen (z isomorfie), waarvoor Niggli de volgende algemene formule geeft:
4[(Si04)3Al2Rl6].i [(B2O5)3AI2R16].
Als R16 treden vooral AlH2Na, AlH2Li, Al2, H6, H2Fe2, Fe3 en Mg3 op. IJzerarme toermalijnen zijn kleurloos of zwak gekleurd, rubelliet is door Mn rood gekleurd. Fe kleurt in geringe hoeveelheden groen, in grotere zwart. Li kleurt rosé. Evenals sommige andere mengkristallen vertoont toermalijn soms zonaire structuur, die door sterke kleurverschillen (roodgroen) opvalt. De kristallen zijn stengelvormig trigonaal, de hardheid bedraagt 7-7,5, het s.g. 33,24. Het boriumgehalte wijst op een ontstaanswijze door contactmetamorphose.
