is de naam voor gedeelten in opera’s, oratoria, cantates of andere vocale muziek, waarbij de tekst grotendeels of geheel overeenkomstig het woordaccent reciterend gezongen wordt met een minimum aan muzikale begeleiding. Het recitatief wordt bij voorkeur dus toegepast voor de verhalende episodes in de tekst.
In tegenstelling hiermede worden beschouwende of lyrische episodes in de tekst ten grondslag gelegd aan de aria*, waarin het woordaccent o.m. door toepassing van versierende melismen opgegeven wordt ten gunste van de gezongen melodie. Men onderscheidt in het recitatief twee types: het recitativo secco en het recitativo stromentato. Het recitativo secco benadert het meest het spreekrhythme: de op toonhoogte gedeclameerde tekst wordt daarin slechts door enkele losse accoorden ondersteund. Het recitativo stromentato heeft een meer uitgewerkte muzikale begeleiding. Wanneer recitatief- en ariatechniek zijn vermengd spreekt men van arioso.
