Znaïm, eene stad in Moravië, is de hoofdplaats van een district, dat op nagenoeg 26,46 □ geogr. mijl omstreeks 90000 zielen telt. De stad ligt aan de Thaya in een vruchtbaar oord, is een station van den Oostenrijkschen Noordwesterspoorweg en van een zijtak naar Gruszbach, voorts de zetel van eenige regtbanken, heeft 3 voorsteden, fraaije wandeldreven op de plaats der voormalige vestingwerken, een merkwaardig raadhuis, een oud tuighuis, een Heidenschen tempel (eene kapel in den vorm eener rotonde), den „Rüuberthurm” als overblijfsel van den verwoesten Premyslidenburgt, de aloude Wenzelskapél en een fraai modern gebouw voor eene reaalschool. Tot de scholen behooren er: een gymnasium, eene reaalschool, eene school van voortgezet onderwijs in handel en nijverheid, eene teeken- en modelleerschool voor aardewerk, eene muziekschool, eene land- en wijnbouwschool enz. Het aantal inwoners bedraagt er omstreeks 11000; zij zijn meerendeels Duitschers en houden zich bezig met landbouw en nijverheid, vooral met het verbouwen van mosterdzaad, komkommers en druiven, alsmede met een uitgebreiden graan- en wijnhandel.
Men heeft er aanzienlijke pottebakkerijen, die voortreffelijke voorwerpen leveren, alsmede looijerijen en chocoladefabrieken. In 1877 werd er eene nieuwe waterleiding gebouwd. Aan de oostzijde van de stad vindt men het klooster Bruck, thans eene kazerne. — Het aloude Znoïmo, de voormalige hoofdstad van Moravië, werd in 1145 door den Boheemschen vorst Ladislaus verwoest, en op die plek verrees volgens eene oirkonde in 1226 het hedendaagsche Znaïm. Hier sloot den 18den Augustus 1308 Frederik van Oostenrijk den vrede met Hendrik van Carinthië, waarbij hij afstand deed van zijne regten op Bohemen. Daar verbonden zich voorts den 18den December 1393 Siegmund van Hongarije, Jobst van Moravië en Albrecht III van Oostenrijk tegen koning Wenzel. Ook verkreeg de stad een naam in de geschiedenis door het gevecht van 11 Julij 1809 tusschen de achterhoede van aartshertog Karel en de Franschen onder Marmont en Masséna, alsmede door den daags daarna gesloten wapenstilstand, eene voorbereiding tot den Vrede van Weenen. In den oorlog van 1866 was de stad van 13 Julij tot 3 September door de Pruissen bezet.
