Zähringen, een dorp in het Badensch arrondissement Freiburg, in de voormalige Breisgau, telt omstreeks 1000 inwoners en is merkwaardig wegens de gedeeltelijk bewaard geblevene bouwvallen van den evenzoo genoemden burgt, het stamslot der hertogen von Zähringen. Dit geslacht bezat sedert den aanvang der 10de eeuw een graafschap in de Breisgau. Graaf Berthold I ontving in 1055 van keizer Hendrik III de belofte, dat hij opvolger zou zijn in het hertogdom Zwaben. Maar Agnes, des Keizers weduwe, gaf de voorkeur aan Rudolf von Rheinfelden en bezorgde hem in 1061 eene schadeloosstelling door het hertogdom Carinthië en de mark Verona.
Hij verloor echter deze landen, toen hij in 1077 de verkiezing van Rudolf tot tegenkoning bevorderde, en bleef nu tot aan zijn dood (1078) een onverzoenlijke vijand van Hendrik IV. Zijn zoon Berthold II volhardde in die gezindheid, deed zich in 1092 tot groothertog van Zwaben verheffen, doch sloot in 1098 vrede met Hendrik IV, waarbij hij Zwaben tegen de stad Zürich verwisselde, maar voor zich en zijne nakomelingen den hertogstitel behield. Zijn neef Herman aanvaardde den titel van markgraaf van Baden en is de stamvader der tegenwoordige Groothertogen. Koning Lotharius beleende in 1127 hertog Koenraad von Zähringen, die aanzienlijke bezittingen had in Bourgondië, met de graafschappen Hochburgund en Sitten, maar deze kon er op den duur zijn gezag tegenover Rainald niet handhaven. Koenraad schaarde zich later aan de zijde van keizer Koenraad III, maar voelde zich vervolgens gekrenkt door het nadeel, hetwelk deze toebragt aan den handel in Bourgondië, en beproefde in 1147 een opstand, die evenwel mislukte. bij bleef tot aan zijn dood (1152) een van de invloedrijkste raadslieden van Koenraad III. De hertogelijke tak van dit geslacht stierf uit in 1218 met Berthold V.
De rijksleenen werden ingetrokken, de persoonlijke eigendommen in de Breisgau, in Zwaben en in het Schwarzwald vielen ten deel aan den graaf von Urach, en die in Zwitserland aan den graaf von Kyburg, welke beide laatsten met zusters van Berthold waren gehuwd.
