Winterkwartieren noemt men de verblijfplaatsen der legerkorpsen gedurende het barre jaargetijde, dat eene schorsing veroorzaakt in het oorlogvoeren. In ouden tijd keerden de troepen in den aanvang van den winter huiswaarts, en de strijd werd in het volgende voorjaar voortgezet. De Romeinen betrokken in vijandelijk land voor het eerst de winterkwartieren bij de belegering van Veji (400 vóór Chr.) en wel een versterkt legerkamp, door wallen en grachten omringd.
Onder de Keizers werden de winterkwartieren beter ingerigt, daar zij tot een duurzaam verblijf der legioenen moesten dienen. In de middeneeuwen en bepaaldelijk na de vorming der staande legers in de 17de en 18de eeuw werden geregeld de winterkwartieren betrokken, hoewel reeds Frederik de Groote zijne operatiën in December of Januarij voortzette. In den laatsten tijd bekreunt men zich om geene winterkwartieren, zooals in den Duitsch-Franschen oorlog van 1870—1871 duidelijk genoeg gebleken is.
