Vendôme. Onder dezen naam vermelden wij:
Vendôme, eene arrondissementshoofdstad in het Fransche departement Loir et Cher, aan de Loir en aan den Orleansspoorweg. Zij is de zetel van een geregtshof en heeft 5 kerken, een vervallen slot, een lycéum, eene openbare boekerp, een muséum, een schouwburg, een hospitaal eneenekavalleriekazerne, benevens papier- en handschoenenfabrieken en omstreeks 10000 inwoners. De omstreken vormden te voren onder den naam van Vendómois een hertogdom.
Vendôme, een aloud hertogdom, dat zijn naam ontleende aan de evenzoo genoemde stad en door Frans I ter gunste van Karel van Bourbon tot een pairiehertogdom verheven werd. Nadat Karels kleinzoon, Hendrik IV, den troon van Frankrijk beklommen had, schonk hij het aan zijn oudsten zoon, bij Gabrielle d'Estrées verwekt, aan César, hertog van Vendôme. Deze, geboren in Junij 1594 op het slot Coucy, was reeds op vierjarigen leeftijd verloofd met de erfdochter van den hertog de Mercoeur, die aan zijn toekomstigen schoonzoon het bestuur over Bretagne afstond. Gedurende de minderjarigheid van zijn halfbroeder Lodewijk XIII nam Vendôme deel aan de intrigues van het Hof, zoodat hij meermalen in hechtenis geraakte, en toen hij in 1626 tegen Richelieu had zamengespannen, werd hij eerst naar Vincennes gebragt en toen naar Holland verbannen. Eenige jaren daarna ontving hij verlof om terug te keeren, maar hij moest in 1641, beschuldigd van eene poging tot moord op Richelieu, de wijk nemen naar Engeland en kwam eerst na den dood van dien staatsman weder in Frankrijk. Na het overlijden van Lodewijk XIII stond hij bij de regentes Anna van Oostenrijk in blakende gunst en behoorde met zijn tweeden zoon, François de Beaufort, tot de partij der importants. Bij het uitbarsten van de onlusten der Fronde moest hij echter wederom Frankrijk verlaten, maar sloot in 1650 vrede met Mazarin en verkreeg het gouvernement Bourgondië en den titel van intendant-generaal van scheepvaart en handel. Hij ontrukte in 1653 Bordeaux aan de Frondeurs en bragt als groot-admiraal van Frankrijk in 1655 aan de Spaansche vloot vóór Barcelona de nederlaag toe.
Hij overleed den 22sten October 1665. — Zijn oudste zoon Louis, hertog van Vendôme, geboren in 1612, droeg gedurende het leven van zijn vader den naam van hertog van Mercoeur, nam deel aan de oorlogen onder Lodewijk XIII en werd in 1649 tot vice-koning van Catalonië benoemd. In 1651 trad hij in het huwelijk met Laura Mancini, eene nicht van Mazarin, na wier dood (1657) hij den geestelijken stand omhelsde. In 1667 werd hij cardinaal en legaat a latere aan het Hof van Frankrijk, en overleed te Aix den 6den Augustus 1669. — Zijn oudste zoon en opvolger in de hertogelijke waardigheid was Louis Joseph, geboren den lsten Julij 1654 en een beroemd veldheer van Lodewijk XIV in den Spaanschen Successie-oorlog. Hij voerde tot aan den dood zijns vaders den titel van hertog van Penthièvre. In 1672 volgde hij Lodewijk naar Holland als bevelhebber der lijfwacht, nam deel aan de veldtogten onder Turenne, voorts aan de belegering van Condé en Cambrai en werd in 1678 tot veldmaarschalk en in 1681 tot gouverneur van Provence benoemd. In 1688 werd hij luitenantgeneraal, streed in de vier Vlaamsche veldtogten, voerde in 1693 onder Catinat bevel in Italië en werd in 1695 opperbevelhebber van het Fransche leger in Catalonië, waar hij den lOden Augustus 1697 Barcelona veroverde. Bij het uitbarsten van den Spaanschen Successieoorlog belastte hij zich in 1702 als plaatsvervanger van Villeroi met het kommando in Italië, leverde prins Eugenius bij Luzzara den 15den Augustus een slag, die onbeslist bleef, deed het volgende jaar een inval in Tyrol, bombardeerde Trente, maar zag zich toch genoodzaakt, naar Lombardije terug te trekken. Daarop beoorloogde hij in 1704 de vereenigde troepen van Savoye en Oostenrijk in Piémont, bemagtigde in Mei Vercelli en noodzaakte in September Ivrea tot de overgave.
Den 16den Augustus 1705 leverde hij prins Eugenius een slag, die desgelijks onbeslist bleef, bij Cassano en versloeg den 19den April 1706 de Keizerlijke troepen onder Reventlow bij Calcinato. In Julij werd hij naar de Nederlanden gezonden, om nogmaals in plaats van Villeroi het kommando op zich te nemen. Hij veroverde in 1706 Gent, Brugge en Plassendal, maar leed den llden Julij bij Oudenaarde de nederlaag, zoodat hij van het bevelhebberschap werd ontzet. In 1710 trok hij met hulptroepen naar Spanje en bragt den 3den September Philips V weder binnen de muren van Madrid, — voorts sloeg hij de Geallieerden bij Brihuega en Villaviciosa, waardoor zij al hunne veroveringen in Spanje verloren. Wijders begaf hij zich naar Catalonië om er een opstand te dempen, en overleed te Tignaroz in Valencia den llden Junij 1712. — Zijn jongere broeder Philippe de Vendame, geboren den 23sten Augustus 1655 en grootprior der Maltezer Orde in Frankrijk, streed dapper onder Lodewijk XIV in de Nederlanden en aan de Rijn, — voorts sedert 1693 als luitenant-generaal in Italië en Spanje. Gedurende den Spaanschen Successie-oorlog diende hij meestal in Italië. Na het sluiten van den vrede begaf hij zich naar Parijs, waar hij een losbandig leven leidde, en overleed aldaar als de laatste van zijn geslacht den 24sten Januarij 1727.
