Valparaiso of Valparadiso, eene provincie der Zuid-Amerikaansche republiek Chili, aan de Stille Zee tusschen Aconcagua en Santiago gelegen, telt op 75 □ geogr. mijl omstreeks 180000 inwoners. De grond is er gedeeltelijk bergachtig en schaars besproeid en naauwelijks voor de helft ter ontginning geschikt. Daarentegen zijn de rivierdalen der Aeoncagua of Quillota, Limache en Casa Blanca zeer vruchtbaar. Het rijk der delfstoffen levert er goud en koper.
De spoorweg van Santiago naar Valparaiso doorsnijdt het noordelijk gedeelte der provincie. — De evenzoo genoemde hoofdstad, de tweede stad van den geheelen Staat en de aanzienlijkste zee- en koopstad aan de westkust van Zuid-Amerika, ligt west-noordwestwaarts van Santiago aan de Baai van Valparaiso, welke eene, slechts naar het noorden geopende, door onderscheidene forten verdedigde , uitmuntende haven vormt. Zij heeft in het algemeen een goed voorkomen, maar wegens het gevaar van aardbevingen slechts lage huizen, een groot marktplein, onderscheidene kerken en kloosters, eene Protestantsche kapél, een schouwburg, groote scheepstimmerwerven, een fraai belastinggebouw, uitgestrekte magazijnen, onderscheidene fabrieken, eenige wetenschappelijke inrigtingen en bijna 100000 inwoners, onder welke zich 10000 vreemdelingen bevinden. Valparaiso is het middelpunt van handel en nijverheid in geheel Chili en sedert 1863 door een spoorweg met Santiago verbonden. In 1876 bezochten 1445 schepen er de haven. Tot de voornaamste uitvoerartikelen behooren er: zilvererts, koperen voorwerpen, tarwe, honig en was. De stad heeft in 1821 en 1851 door aardbevingen veel geleden, voorts in 1843 en 1858 door de vlammen. Ook werd zij den 31sten Maart 1866 door eene Spaansche vloot gebombardeerd.
