Tapanoeli, eigenlijk Tepianoeli, eene residentie in het noordelijk gedeelte van Sumatra’s Westkust, grenst in het noorden aan Troemon, in het oosten aan Groot-Tobah, in het zuiden aan Ajer-Bangies en Rau en in het westen aan de Indische Zee. Zij bestaat uit zes afdeelingen. Het klimaat is er in de bovenlanden gematigd en niet ongezond, en de thermometer wijst er gewoonlijk 30°— 30,3° C. Het strand evenwel is er wegens de vele moerassen schadelijk voor de gezondheid; ook doen zich aldaar dikwijls aardbevingen gevoelen. Aan de kust vindt men het land weinig bebouwd, maar over het geheel is de bodem er niet onvruchtbaar, doch wegens gebrek aan bevolking slechts voor ⅓de ontgonnen.
Tot de belangrijkste rivieren behooren er: de Singkel, de Batoe Grigi, de Tapoes, de Sorkam, de Lomoet en de Natal, doch slechts de eerste en de laatste twee zijn geschikt tot den afvoer van producten. Ten behoeve der rijkscultuur heeft men in Mandaheling en Angkolah talrijke kleine kanalen; ook zijn er eenige meren. Het zuidelijk gedeelte van Tapanoeli bestaat uit eene aaneeenschakeling van bergketens, en onderscheidene toppen hebben er eene hoogte van 1000 Ned. el. De bevolking wordt geschat op 3000 zielen, hoofdzakelijk Maleijers, Battaks en Niassers, en het aantal Europeanen is er zeer gering. De hoofdplaats is Siboga; aldaar bevinden zich een resident, een ontvanger, een vendu-meester en eenige andere Nederlandsche ambtenaren.
In de hoofdplaatsen en districten zijn inlandsche scholen. Voorts heeft men er uitgestrekte bosschen met onderscheidene uitmuntende houtsoorten, alsmede met kamfer, benzoïn, geta-pertsja, damar enz., en tot de vruchten behooren er: de pompelmoes, de citroen, de ananas enz., terwijl er katoen en indigo worden gekweekt. De bodem levert er goud en lood, — en landbouw, scheepvaart, het smeden van ijzer, het weven van grof Iijnwaad, het borduren met goud, het vervaardigen van potten en het bereiden van olie vormen er de voornaamste bronnen van bestaan. Ook wordt er veel visch, schildpad en trepang gevangen, terwijl de handel er gestadig toeneemt. Trouwens de Baai van Tapanoeli is de schoonste aan de westkust van Sumatra; zij vormt eene groote haven met eene veilige ankerplaats, en op haar noordelijken oever ligt het dorp Tapanoeli met een aanzienlijken handel in kamfer.
